वाचनस्तु

लेख: सकारात्मक भाषा

महात्मा गांधी एकदा म्हणाले होते :

" शब्द नेहमी सकारात्मक ठेवा . शब्दानुसार आपली वागणूक बनते. आपली वागणूक, वर्तन सकारात्मक ठेवा कारण तेच आपल्या सवयी बनतात . आपल्या सवयी सकारात्मक ठेवा कारण सवयी पुढे मूल्ये बनतात. मूल्ये आपलं नशीब होतात. जीवन चांगले जगण्यासाठी आपले नशीब सकारात्मक बनवा. त्यासाठी शब्द नेहमी सकारात्मक ठेवा "

आजही बाजारातली असंख्य स्व-विकास आणि व्यवस्थापन शिकवणारी सगळी पुस्तके आपल्याला मुळात एकाच गोष्ट करायला सांगतात: सकारात्मक विचार, दृष्टिकोन आणि सकारात्मक भाषेचा वापर!

आपण आपल्या नकळतपणे आपले सर्वाधिक शब्द वापरतो. त्यामुळे त्यात थोडे सकारात्मक बदल करून युक्तीने शब्द अधिक प्रभावी करता येतात आणि सकारात्मक भावना व विश्वास त्यातून व्यक्त करता येतो. शब्द ऐकण्यासाठी आहेत आणि लक्षात ठेवा लोक आपल्या बोलण्यावरून आपल्याबद्दल मत बनवत असतात. मग ते मत सकारात्मक होण्यासाठी सकारात्मक भाषा आणि शब्द आपण का वापरू नये?
आणि लक्षात ठेवा की आपण बोललेले शब्द हे जसे समोरच्या ऐकणाऱ्या व्यक्तीवर परिणाम करतात तसेच ते आपल्यावरही परिणाम करतात कारण ते आपण जसे "बोलतो" तसे आपण स्वतः: सुद्धा "ऐकतो" आणि त्यामुळे आपल्या मनावर त्याचे सकारात्मक परिणाम नोंदवले जातात . आपल्या मनात भले एखाद्या घटनेबद्दल किंवा व्यक्तीबद्दल नकारात्मक विचार येत असतील तरी शक्य होईल तेवढे त्यात बदल करून बोलताना वाक्ये मात्र सकारात्मक वापरण्याचा सराव करावा. हे घरात , सामाजिक ठिकाणी आणि कार्यालयात सारखेच लागू पडते. तसा सराव केल्यास सकारात्मक दृष्टिकोन वाढीस लागतो आणि मग सकारात्मक विचार करायची सवय लागते आणि मग सकारात्मक भाषा आपोआप बाहेर पडते.

येथे काही शब्द समूह आहेत आपण कदाचित ते नकळतपणे म्हणत असू पण त्याऐवजी आपण कसे सकारात्मक बोलू शकतो त्याचे काही सूचित विकल्प. त्यांचा सराव करा. आजपासूनच ते वापरायची सवय जाणून बुजून करा म्हणजे ते मनावर सकारात्मक परिणाम करून हळूहळू तुमचे विचार सुद्धा सकारात्मक बनवतील.

" मी भाग्यवान आहे की ज्यामुळे हे माझे काम होवू शकले "
लक्षात ठेवा, निर्णय काळजीपूर्वक घेतल्याने आणि योग्य ते नियोजन केल्यानेच येथपर्यंत आपण आलो आहोत.
"उद्देश साध्य करण्यासाठी कठोर परिश्रम केले " असे नेहमी म्हणा. भाग्यामुळे नाही.

" मी आपला अहवाल शुक्रवार पर्यंत देण्याचा प्रयत्न करतो."
शक्यता दर्शवणारे शब्द टाळा आणि म्हणा:
"मी शुक्रवार पर्यंत हे नक्की करेन "
परिणाम: असे म्हणाल्याने समोरच्यालाही आपल्याबद्दल आत्मविश्वास वाटतो आणि आपल्याला स्वतः लाही आठवत राहते की आपण शुक्रवार पर्यंत हे "नक्की" करणार आहोत.

"ओह! तुमच्या कामासाठी मला माझी इतर कामं बदलावी लागतील"
लक्षात ठेवा, "लागतील" म्हणण्यापेक्षा तेच वेगळ्या शब्दात सांगा आणि म्हणा:
"मी माझ्या इतर कामात बदल करून हे तुमचे काम करून देईन" (येथे ते काम आपण करणार आहोत हे गृहीत धरले आहे.)

"मी हे कधीच करू शकत नाही. "
लक्षात ठेवा: आपण काय करू शकता यावर मर्यादा लावू नका
म्हणा: "मी अद्याप ते केलेले नाही पण मी करू शकतो"

"मी अनेक समस्या आहेत , कुठून सुरुवात करू तेच समाजात नाही हो! "
लक्षात ठेवा: समस्या आहेत म्हणण्यापेक्षा असे म्हणा:
"माझ्यासमोर सध्या अनेक आव्हाने आहेत, एकेक आव्हानाला एकवेळेस सामोरे जाईन म्हणतो!"

"मी दोन तास त्या परिसंवादावर खर्च केले"
लक्षात ठेवा, खर्च, तोटा असे नुकसान सूचित करण्या ऐवजी "गुंतवणूक" शब्द वापरून पुन्हा वाक्य म्हणा आणि बघा काय फरक जाणवतो ते! आपण त्यातून एक सकारात्मक निर्मिती करतो.

"हे अशक्य काम आहे आणि ते शुक्रवार पर्यंत पूर्ण केले जाऊच शकत नाही"
आपण करू शकत नाही असे म्हणण्याऐवजी असे म्हणा "तुम्हाला रविवारी मी हे पूर्ण करून देतो"

"मला तर शंका वाटतेय की तुम्ही मला मदत करायला वेळ देऊ शकाल की नाही "
साशंक वाक्ये दूर ठेवा. त्याऐवजी म्हणा:
"तुमचा फक्त अर्धा तास मला हवाय. तुम्ही फ्री केव्हा असाल?"

"मला आपले पत्र आवडतात, पण शुद्धलेखन चुका भरपूर असतात."
पण चा वापर सहसा टाळा त्याऐवजी म्हणा:
"पत्र छान झाले आहे. थोडे शुद्धलेखनाचे तेवढे एकदा नजरेखालून घाला म्हणजे फायनल करून पाठवून टाकू!"

"असे नेहमी माझ्यासोबतच का घडते, काय माहीत?"
सार्वत्रिक अटी टाळा जसे नेहमी आणि सर्वकाही . विशेषतः स्वतःवर किंवा इतरांवर टीका करताना!
त्याऐवजी "कधीकधी" हा शब्द वापरा.

" मी त्या बैठकीत उपस्थित राहू शकत नाही याचे वाईट वाटते "
बोलताना नाही; वाईट वाटते काढून टाका. त्याऐवजी काहीतरी पर्यायी व्यवस्था सुचवा:
उदा: "जरी मी आपल्या बैठकीत उपस्थित राहू शकत नाही , तरी मी एक प्रतिनिधी पाठवून देतो/पर्यायी व्यवस्था करतो "

" मी बारीक असतो तर किती छान झाले असते "
जर तर करून बोलण्यापेक्षा असे म्हणा:
"मी नियमित व्यायाम आणि संतुलित आहार याद्वारे बारीक होणार आहे"

" ती जे करते ते मी करू शकत नाही . "
आपण काय करू शकता यावर मर्यादा लावू नका. त्याऐवजी सकारात्मक अपेक्षा करा आणि म्हणा -
" मी अजून प्रयत्न केला नाही म्हणून ते आजपर्यंत केले नाही आणि मी हे प्रयत्नांती करू शकतो . "

" प्रामाणिकपणे सांगायचे झाल्यास मला याचे उत्तर खरेच माहीत नाही"
याचा अर्थ तुम्ही इतर वेळेस प्रामाणिक नसता असा होईल . त्याऐवजी म्हणा:
" तो एक चांगला प्रश्न आहे , मला उत्तर माहीत नाही पण मी उत्तर शोधून आणतो. "

" मी केवळ त्यांचा सहाय्यक आहे. त्यांचे काम मी नाही करू शकत!"
आपण काय करू शकता यावर मर्यादा लावू नका. म्हणा:
"हे काम जरी माझ्या बॉसचे असले तरी ठीक आहे मी तुम्हाला थोड्या वेळाने सांगतो की मी या कामात किती मदत करू शकतो ते! "

"तुम्ही वाईट आहात. "
नाही! एखाद्या प्रसंगात व्यक्ती वाईट वागली तर त्या व्यक्तीचे व्यक्तिमत्त्व पूर्णपणे वाईट ठरवण्यापेक्षा त्यावेळच्या त्याच्या वर्तनावर/वागणुकीवर ठपका ठेवा. म्हणा की, "तुमचे हे वर्तन अयोग्य आहे जे मला पटले नाही. पुन्हा असे वर्तन मला आवडणार नाही "

"माझ्याकडून नेहमी गोंधळ उडतो. माझ्या कामात नेहमी काहीतरी चूक राहतेच"
नाही! नेहमी नाही!
"हे काम अधिक चांगले होवू शकले नाही. पुढच्या वेळेस मी गोंधळणार नाही याची काळजी मी नक्की घेईन"

एखाद्या टीममध्ये "मी" पेक्षा "आम्ही" महत्त्वाचे असते.
"ही चूक मिस्टर अमुक मुळे झाली " असे एखादा टीम लीडर म्हणतो तेव्हा ते नकारात्मक असते.
त्याऐवजी "ही चूक टीमकडून झाली आहे खरे ! पण पुढच्या वेळेस होणार नाही याची ग्वाही मी घेतो." असे म्हणायला हवे.

असा सराव रोज करा.

उपसंहार:

तुम्ही रोज बोलता ती वाक्ये आठवून एके दिवशी लिहून काढा आणि ती वाक्ये अधिक कशी सकारात्मक बोलता येतील त्याचा सराव करा. फरक नक्की जाणवेल.

वरील लेख अनुवादित आहे.

मूळ ऑनलाईन छोटे पुस्तक: एक्झाम्पल्स ऑफ पॉझिटिव्ह लँग्वेज
स्रोत: इंटरनेट
अनुवाद : निमिष न. सोनार

Nimish Navneet Sonar

Chapters