आता विचार करायलाही वेळ नव्हता. डेक्करने बेलींजरपाठोपाठ एस्केप ट्रंकमध्ये जाणा-या शिडीवर पाऊल ठेवलं. झॉफ्कीनने मागे परतून एका बंकवर अंग टाकलं ! टँगमधून बाहेर पडण्यापेक्षा आतच मृत्यूला कवटाळण्याचा त्याने निर्णय घेतला होता !

डेक्कर, बेलींजर, फ्लॅगनन आणि पिअर्स एस्केप ट्रंकमध्ये पोहोचले होते. टॉर्पेडो रुमची हॅच बंद झाली.

एस्केप ट्रंकमध्ये पाणी भरण्यास सुरवात झाली. काही वेळातच त्यांच्या कमरेवर पाणी आलं. पाण्याच्या वाढत्या दाबामुळे शरीराच्या अनेक भागांतून वेदना सुरु झाल्या होत्या ! चढत जाणारं पाणी एव्हाना त्यांच्या छातीपर्यंत आलं होतं ! पाण्याचा दाब दर चौरस इंचाला नव्वद पौंड झाला होता ! समुद्राच्या पृष्ठभागापेक्षा असलेल्या दाबाच्या सहापट ! कोणत्याही क्षणी आपली छाती फुटून मृत्यू येईल अशी सर्वांना भीती वाटत होती !

क्ले डेक्करने पाणबुडीत येऊ श़कणा-या मृत्यूबद्दल अनेकदा आपल्या सहका-यांशी चर्चा केली होती.

" दुर्दैवाने काही अपघात अथवा जपानी हल्ल्याला आपण बळी पडलो तर पाणबुडी हे आपलं थडगं ठरणार हे निश्चीत !"
हवेच्या वाढत्या दाबाबरोबर डेक्करच्या मनात नेमका हाच विचार आला होता. त्याच वेळी एस्केप ट्रंकमधील पाण्याचा दाब समुद्राच्या पाण्यापेक्षा पाच पौंड जास्त झाल्याचं बेलींजरच्या ध्यानात आलं !

बेलींजरने सावकाशपणे बाहेर जाणारी हॅच उघडली. डेक्करच्या हातात बुऑय होता. बेलींजरने हॅच उघडताच त्याने बुऑय बाहेर सोडला. बुऑयला बांधलेली दोरी बाहेर जाऊ लागली.

" क्ले, हातातून दोरी जाताना गाठी मोज !" बेलींजरने सूचना दिली.

डेक्करने गाठींवरुन अंतराच अंदाज घेण्यास सुरवात केली.

१००..१२०...१५०...

बूऑय पृष्ठभागावर पोहोचला होता. डेक्करच्या हातात असलेल्या दोरीला बुऑयला बसणा-या लाटांच्या तडाख्यामुळे हिसके बसत होते. बुऑयला बांधलेली दोरी  १८० फूट पाण्यावर होती ! ते समुद्राखाली १८० फूटांवर होते.

डेक्करने बुऑयला बांधलेल्या दोरीचं दुसरं टोक एस्केप ट्रंकच्या बाहेर असलेल्या शिडीला घट्टपणे बांधून टाकलं.

आता बाहेर पडायची वेळ आली होती. पहिला प्रयत्नं कोण करणार होतं ?

" गो फोर इट क्ले !" बेलींजर म्हणाला, " गुड लक !"

डेक्करने एस्केप ट्रंकमधून बाहेर पाऊल टाकलं. तो आता पाणबुडीचं बाहेरील आवरण आणि डेकच्या मधील जागेत होता. हातात असलेली दोरी त्याने घट्ट धरुन ठेवली होती. दोरीचा आधार सुटला तर त्याची मेल एनॉससारखी गत होणार होती.

सावधपणे दोरीचा माग घेत डेक्कर डेकच्या वर असलेल्या तीन फूट व्यासाच्या हॅचमधून बाहेर पडला. काही क्षणांत तो पाणबुडीच्या बाहेरील आवरणातून बाहेर पडला.

समुद्राच्या थंडगार पाण्याचा स्पर्श होताच डेक्कर शहारला !

सावधपणे एकेक फूट सरकत तो पृष्ठभागाच्या दिशेने जाऊ लागला. दर दहा फूट अंतरावरील गाठीशी थांबत आणि मॉमसेन लंग्जच्या सहाय्याने श्वासोच्छ्वास करत तो वर जात होता. घाईघाईत वर जाण्याची तीव्र इच्छा दाबत तो वर सरकत होता. पाण्याचा दाब हळूहळू कमी होत असल्याची त्याला जाणीव झाली. कोणत्याही क्षणी आपली शक्ती संपुष्टात येऊन आपण कोसळणार ही भीती त्याच्या मनात वाढत चालली होती. मात्रं वर जाण्याच्या तीव्र इच्छेने त्याला वाटणा-या भीतीवर मात केली. मॉमसेन लंग्जमधील हवेतून निर्माण झालेले बुडबुडे वरच्या दिशेने जात असल्याचं त्याच्या ध्यानात आलं ! आणखी फक्तं काही फूट...

 ... आणि एका क्षणी तो पाण्याच्या पृष्ठभागावर पोहोचला !

क्लेटन डेक्कर टँगमधून निसटण्यात यशस्वी झाला होता !

डेक्करने आपलं मॉमसेन लंग्ज काढून पाण्यात सोडून दिलं. त्याचवेळी त्याला आपल्या नाकातून आणि गालावरून रक्तं वाहत असल्याची जाणीव झाली. तो जरी हळूहळू वर आला होता तरीही त्वचेजवळील भागातील काही रक्तपेशी फुटल्या होत्या. सुदैवाने रक्तस्त्राव लवकरच थांबला.

लाकडी बुऑयवर हाताने आधार घेण्यासाठी खाचा होत्या. त्याच्या आधाराने डेक्कर पाण्यात तरंगत होता. पाण्याच्या प्रवाहाला असलेली ओढ त्याला जाणवत होती.

काही क्षणांतच डेक्करपासून दोन-तीन यार्डांवर बिल बेलींजर प्रगटला. बेलींजर खूपच घाईत वर आला असावा. त्याचा चेहरा वेदनेने पिळवटून निघाला होता. त्याच्या तोंडातून वेदनेने चित्कार बाहेर पडत होते. चेह-यावरुन रक्ताचे ओघळ वाहत होते. तो भडाभडा उलटी करत होता !

डेक्कर हादरून त्याच्याकडे पाहत होता. बेलींजरची अवस्था गंभीर होती. त्याला वाचवण्याच्या हेतूने डेक्करने त्याच्या दिशेने हात केला परंतु...

 ... डेक्करने आपला हात मागे घेतला !

 ' तो वाचण्याची कोणतीही शक्यता नाही !' डेक्करचा आतला आवाज त्याला म्हणाला, ' तो बुडणार हे निश्चीत ! बुडणारा माणूस घोड्यालाही पाण्याखाली खेचू शकतो. त्याच्याबरोबर तू पण खाली जाशील !'

दुस-या क्षणाला बेलींजर दिसेनासा झाला !

डेक्करने आजूबाजूला नजर टाकली. आपण एकटेच वाचलो असल्याची त्याची खात्री झाली. आपल्याव्यतिरिक्त अजून चार जण आजूबाजूच्या पाण्याशी झगडत असल्याची त्याला कल्पना नव्हती !

पहाटेचे पाच वाजले होते.

टॉर्पेडो रुममध्ये एस्केप ट्रंकमधून सर्वजण बाहेर पडल्यावर बाहेरच्या आवरणावर होणार आवाज ऐकण्यासाठी सर्वजण जीवाचा कान करुन आवाजाचा मागोवा घेत होते. त्यांना कोणाच्या तरी कण्हण्याचा आवाज आला !

ताबडतोब एस्केप ट्रंकची बाहेरील हॅच बंद करण्यात आली. पाण्याचा निचरा होताच त्यांनी टॉर्पेडो रुमची हॅच उघडली.

एस्केप ट्रंकमध्ये दिसलेलं दृष्य पाहून सर्वजण हादरुन गेले.

हँक फ्लॅगनन वर जाणा-या दोरीमध्ये गुंडाळला जाऊन बेशुध्द झाला होता ! त्याच्या शेजारीच बेसील पिअर्स थरथरत उभा होता. टॉर्पेडो रुममध्ये येताच पुन्हा प्रयत्न करण्याची आपली हिंमत नसल्याचं त्याने बोलून दाखवलं. त्यापेक्षा मरणाला सामोरं जाण्याची त्याची तयारी होती.

फ्लॅगननला एका बंक मध्ये झोपवण्यात आलं. पॉल लार्सनने त्याचा ताबा घेतला.

पाणबुडीतील सर्वांचा धीर अधिकच खचला. ताकदवान फ्लॅगनन जर पाण्याचा दाब सहन करू शकत नसेल तर कोणाला संधी होती ? अनेकांनी बंकचा आश्रय घेतला. तोंडावरुन ब्लँकेट घेऊन मृत्यूला कवटाळण्यास ते सिध्द झाले. त्यावेळची त्यांची मनस्थिती काय झाली असेल ?

त्याचवेळी गस्त घालणा-या जपानी बोटीचा सोनारवर आवाज ऐकू आला !

 ' नक्कीच जपान्यांना पाणबुडीच्या बाह्यावरणावर केलेल्या आघातांचा पत्ता लागला असावा !' पीट नेरॉवन्स्कीची खात्री पटली होती.

सुदैवाने काही वेळातच जपानी बोटीचा आवाज कमी होत जाऊन लुप्त झाला.

मृत्यू आता अगदी निकट येऊन पोहोचला होता.

बॅटरी कंपार्टमेंटमधून विषारी वायू पाणबुडीत पसरण्यास सुरवात झाली होती ! एकेक कंपार्टमेंटमधून पुढे सरकत तो अखेर पुढच्या टॉर्पेडो रुममध्ये पोहोचला होता ! त्यातच हवेत कार्बन डाय ऑक्साईडचं प्रमाण वाढत चाललं होतं ! हवेतील ऑक्सीजनचं प्रमाण नेहमीच्या वीस टक्क्यांपेक्षा कितीतरी कमी झालं होतं ! ऑक्सीजनचं प्रमाण सहा टक्क्याच्या खाली गेल्यावर काही वेळाने सर्वजण बेशुध्द पडून मरण पावणार हे उघद होतं.

 ... आणि जपानी बोटींनी डेप्थ चार्जचा मारा सुरू केला !

पुढच्या बॅटरी कंपार्टमेंटमध्ये आग लागली होती ! वाढत चाललेलं तापमान आता असह्यं होत होतं. काही वेळातच जपान्यांचा डेप्थ चार्जचा मारा थंडावला.

आगीमुळे लागलेल्या धुरामुळे गुदमरुन सर्वजण प्राणास मुकणार होते.

शेवट अवघ्या काही मिनीटांवर येऊन ठेपला होता.

हेस ट्रकच्या मनात अद्यापही बाहेर पडण्याचा विचार पक्का होता. ही शेवटची संधी होती. पीट नेरॉवन्स्की आणि इतर दोघांसह त्याने एस्केप ट्रंकमध्ये प्रवेश केला.

एस्केप ट्रंकमध्ये प्रवेश करताच पृष्ठभागावर जाणारी दोरी गायब झाल्याचं ट्रकच्या ध्यानात आलं ! आता पोहून वर जाण्याला पर्याय नव्हता !

ट्रकच्या डोक्यात वेगळीच कल्पना चमकली. परत टॉर्पेडो रुममध्ये उतरुन त्याने एक जपानी लाईफ जॅकेट उचललं आणि एस्केप ट्रंक गाठली. टँगच्या तिस-या मोहीमेत  बुडवलेल्या एका जपानी जहाजातून स्मृतीचिन्ह म्हणून ते लाईफ जॅकेट उचललं होतं !

टॉर्पेडो रुमची हॅच बंद झाली. ट्रकने एस्केप ट्रंकमध्ये पाणी भरण्यास सुरवात केली. आपल्या मॉमसेन लंग्जमध्ये ऑक्सीजन भरण्यासाठी त्याने ते ऑक्सीजनचा पुरवठा करण्या-या यंत्रणेला जोडलं, परंतु ऑक्सीजनचा पुरवठा संपला होता ! धीर न सोडता ट्रकने प्रशिक्षणादरम्यान शिकवण्यात आलेल्या एका विशीष्ट पध्दतीची सर्वांना आठवण करुन दिली. आजतागायत कोणी त्याचा वापर केला नसला तरीही तब्बल १८० फूट पाण्याखालूनही यशस्वीपणे बाहेर पडता येईल याची ट्रकला पक्की खात्री होती !

अचानकपणे जॉन फ्लूकरने किंकाळी फोडली. पाण्याचा दाब त्याच्या सहनशक्तीच्या पलीकडे गेला होता. तो जवळपास बेशुध्द पडण्याच्या मार्गावर होता.

आणखीन एक समस्या उभी राहीली होती. एस्केप ट्रंकमधून बाहेर पडणारं दार उघडत नव्हतं ! सर्व शक्ती एकवटून ट्रक आणि नेरॉवन्की त्यावर दणादण लाथा झाडत होते. अखेर एकदाचं दार उघडलं !