Get it on Google Play
Download on the App Store

विमान प्रवासाने ग्लोबल वॉर्मिंग होते का?

सुमारे 2.4% ग्लोबल CO2 उत्सर्जन हे विमानचालनातून होते. विमानाद्वारे निर्मित इतर वायू आणि पाण्याच्या वाफांच्या खुणा यांचा विचार केला असता, हे उद्योग क्षेत्र सुमारे 5% ग्लोबल वार्मिंगसाठी जबाबदार आहे.

https://qphs.fs.quoracdn.net/main-qimg-7d53144e986df7a4eed40f35b6211c6f

प्रथमदर्शनी हे कदाचित जास्त मोठे योगदान वाटत नाही. पण एक गोष्ट लक्षात घ्या. आकड्यांचा विचार करता जगातील खूप कमी लोक विमानाने प्रवास करतात. अगदी यूके आणि अमेरिकेसारख्या समृद्ध देशातही, वर्षभरात निम्म्यापेक्षा कमी लोक विमानाने उड्डाण करतात आणि त्यातही फक्त 12-15% वारंवार उड्डाण करणारे लोक असतात.

अचूक आकडेवारी नसली तरी, अमेरिकन ना-नफा तत्वावर काम करणार्‍या इंटरनॅशनल काऊन्सिल ऑन क्लीन ट्रान्सपोर्टेशन (आयसीसीटी) मधील शिपिंग अँड एव्हिएशन डायरेक्टर डॅन रदरफोर्ड यांच्या म्हणण्यानुसार, जागतिक लोकसंख्येपैकी फक्त 3% नियमित उड्डाणे करतात. खरं तर, जगातील प्रत्येकाने दर वर्षी फक्त एक लांब पल्लं उड्डाण घेतलं, तर आयसीसीटी विश्लेषणानुसार विमानातील उत्सर्जन अमेरिकेच्या संपूर्ण सीओ 2 उत्सर्जनापेक्षा कितीतरी जास्त असेल .

उड्डाण करणे हा पर्यावरणाच्या दृष्टीने प्रवास करण्याचा सर्वात हानीकारक मार्ग आहे. लंडन ते सॅन फ्रान्सिस्कोला अंतर पार करणारे विमान प्रति व्यक्ती सुमारे 5.5 टन CO2 समतुल्य (CO2e) उत्सर्जित करते. ही आकडेवारी एका कारमधून वर्षातून तयार होणाऱ्या उत्सर्जनापेक्षा दुप्पट आहे. विमानांमधून उत्सर्जन वेगाने वाढत आहे. 2013 ते 2018 या कालावधीत त्यामध्ये 32% वाढ झाली आहे. इंधन कार्यक्षमतेत सुधारणा केल्याने हळूहळू प्रति प्रवासी उत्सर्जन कमी होत आहे. पण ते पुरेसे नाही. आणि अशातच पुढील 20 वर्षांत एकूण प्रवासी संख्येत वेगवान वाढ दुप्पट होण्याचा तज्ज्ञांचा अंदाज आहे.

“आपल्यात वर्षाकाठी इंधन कार्यक्षमतेत 1% सुधारणा आहे आणि उड्डाणे 6% वाढत आहेत. ही चिंतेची बाब आहे.” रदरफोर्ड

https://qphs.fs.quoracdn.net/main-qimg-6fde442efa46df570959a17864252cfb

उत्तरामध्ये मी पुढे काही लिहिण्यापेक्षा वर दिलेला चार्ट बरेच काही सांगून जातो. नाही म्हटलं तरी अनेकांसाठी विमान प्रवास हा महत्वाचा आणि वेळ व कामाच्या प्राधान्यानुसार गरजेचा आहे. त्यामुळे तो प्रवास अनिवार्य आहे. त्यामुळे प्रवासाच्या या स्रोताचा विचार करून त्यातून पर्यावरणाची होणारी हानी कशी थांबवता येईल, या दृष्टीने गंभीरपणे पाऊल उचलणे गरजेचे आहे.

विज्ञानामागील सायन्स

अभिषेक ठमके
Chapters
विज्ञानामागील सायन्स © अभिषेक ज्ञानेश्वर ठमके लेखकाचे मनोगत न्युझीलँड येथील वेटोमो गुहेच्या चमकण्याचे रहस्य काय आहे? कोलंबिया येथील कैनो क्रिस्टल्स या रंग बदलणाऱ्या नदीचे रहस्य काय आहे? चंद्र आणि सूर्याभोवती रिंगण का पडते? पृथ्वीचा तिसरा ध्रुव कुठे आहे? जपानमधील 10 हजार वर्षापुर्वी समुद्रात बुडलेले योगागूनीचे विशाल शहर खरंच अस्तित्वात होते का? पनामा कालवा - आधुनिक जगातील सात आश्चर्यांपैकी एक आश्चर्य दक्षिणेकडून उत्तरेकडे वाहणारी नाईल नदी आजूबाजूला वाळवंट असताना देखील आटली कशी नाही? ज्वालामुखी त्सुनामी म्हणजे काय? आइसलँड येथील हौकडलूर दरीतील गिझर आहे तरी काय? मोबाईल कॅमेऱ्याने चंद्राची छायाचित्रे स्पष्टपणे का येत नाहीत? तुर्की या देशात पामुक्कलेमध्ये हजारो वर्षांपासून गरम पाण्याचे झरे कसे काय आहेत? समुद्राच्या लाटा नेहमीच किनाऱ्याकडे का येतात? त्याच्या विरुद्ध दिशेने का जात नाही? सूर्य एक तारा आहे का? वेगवेगळ्या ग्रहांवर वस्तूंचे वजन भिन्न का असते? घड्याळात क्वार्ट्झ (Quartz) का लिहिलेले असते? 'मोनो ट्रेन' आणि 'मेट्रो ट्रेन' यात काय फरक आहे? मनुष्य प्राणी अंतराळात जास्तीत जास्त किती दिवस राहू शकतो? सूर्याची उत्पत्ती कशी झाली? त्याचे आयुष्य किती वर्षांचे आहे? सूर्यापासून सर्वात जवळ आणि दूर कोणता ग्रह आहे? आकाशातील तारे आणि उपग्रह कसे ओळखावे? अंतराळात कोणत्या ग्रहांची एस्केप व्हेलॉसिटी सर्वात जास्त व सर्वात कमी आहे? आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (इंरनॅशनल स्पेस स्टेशन) पृथ्वी भोवती भ्रमण का करते? भारतात रॉकेट आणि अवकाशयान कोठे बनवतात? सॅटेलाईटच्या प्रक्षेपणाच्या वेळी त्याच्याभोवती सोनेरी कागद का लावतात? पृथ्वीपासून मंगळ ग्रहाचे अंतर किती आहे? अंतराळात ऑक्सिजन नसताना देखील सूर्य कसा जळत आहे? कधी कधी मोबाइल वरून क्रॉस कनेक्शन कसे लागते? निळ्या रंगाचं केळं खरंच अस्तित्वात आहे का? 5G तंत्रज्ञान पक्ष्यांसाठी घातक आहे का? शुक्र ग्रहावर वसाहत करणे कसे शक्य आहे? विमान प्रवासाने ग्लोबल वॉर्मिंग होते का? टायटॅनिक जहाज का बुडाले? समुद्रातील काही गुढ रहस्य समुद्रातील काही गुढ रहस्य: रामसेतू समुद्रातील काही गुढ रहस्य: मृत समुद्र जिथे माणूस बुडत नाही समुद्रातील काही गुढ रहस्य: मेरी क्लेस्टे जहाज समुद्रातील काही गुढ रहस्य: किनाऱ्यावरील निळा प्रकाश समुद्रातील काही गुढ रहस्य: मिल्की सी समुद्रातील काही गुढ रहस्य: एलियन्सचे अस्तित्व समुद्रातील काही गुढ रहस्य: योनागुनी तटावरील अवशेष समुद्रातील काही गुढ रहस्य: 19 फूट लांब शार्कवर हल्ला समुद्रातील काही गुढ रहस्य: समुद्रकिनाऱ्यावरील पायांचे पंजे समुद्रातील काही गुढ रहस्य: क्युबा येथील समुद्राखालील शहर समुद्रातील काही गुढ रहस्य: रहस्यमयी ममी समुद्रातील काही गुढ रहस्य: पृथ्वी अर्ध्यापेक्षा जास्त काळोखात आहे समुद्रातील काही गुढ रहस्य: पृथ्वीवरील सर्वाधिक ज्वालामुखी समुद्रातील काही गुढ रहस्य: समुद्रापेक्षा मंगळाचे नकाशे अधिक स्पष्ट समुद्रातील काही गुढ रहस्य: सर्वात मोठ्या समुद्राच्या लाटा समुद्रातील काही गुढ रहस्य: पृथ्वीवरील सर्वात मोठा धबधबा समुद्रातील काही गुढ रहस्य: 70% पेक्षा जास्त ऑक्सिजन पुरविणारे वनस्पती समुद्रातील काही गुढ रहस्य: स्क्विड समुद्रातील काही गुढ रहस्य: चंद्राप्रकाशाचा प्रजननावर परिणाम