३३४४

वेद नेतां शंखासुरी । मत्स्य अवतार होय हरी ॥१॥

मारुनियां शंखासुरा । ब्रम्हया तोषविलें निर्धारा ॥२॥

रसातळा जातां अवनी । तळीं कांसव चक्रपाणी ॥३॥

काढोनियां चौदा रत्ने । गौरविला सुरभूषण ॥४॥

हिरण्याक्षें नेतां धरा । आपण सूकर पै जाहला ॥५॥

मारुनि दैत्यासी । सुखी केलें देवांसी ॥६॥

प्रल्हादाकारणें । स्तंभामाजीं गुरगुरणें ॥७॥

धरुनियां जानूवरी । वधिला हिरण्यकश्यपू निर्धारीं ॥८॥

इंद्राच्या कैवारें धांवून । रुप धरिलें वामन ॥९॥

बळी पाताळीं घातिला । आपण द्वारपाळ जाहला ॥१०॥

सहस्त्रार्जुनें पीडिलें । आपण परशराम जाहले ॥११॥

पितृआज्ञा मानुनी खरी । माता वधिली निर्धारीं ॥१२॥

सीतेचें करुनी मीस । केला राक्षसांचा नाश ॥१३॥

चौदा वर्षें वनांतरीं । वनवास सेवी हरी ॥१४॥

वसुदेवदेवकीसाष्ठीं । अवतार धरिलां पोटीं ॥१५॥

मारुनियां कंसासुर । उतरिला मेदिनीचा भार ॥१६॥

येऊनियां पंढरपुरा । धरिला विटेवरी थारा ॥१७॥

पुंडलिकासाठीं उभा । एका जनार्दनीं शोभा ॥१८॥

३३४५.

वेदान उद्धरते । मीनरुपेण जगन्निवहते । कच्छरुपेण भूगोल ते । पृथ्वी चक्रमुद्विभ्रामंते ॥१॥

ऊर्ध्व धारयंते । हिरण्याक्ष दैत्य शोधियंते । दंतावरी पृथ्वी धारयंते । वराहरुपेण दैत्य मारियंते ॥२॥

दैत्य प्रल्हाद छळयंते । स्तंभी प्रगट रुपंते । हिरण्यकशिपु विदारयंते । नृसिंहरुपेण ते ॥३॥

बळी दैत्य छळयंते । क्षत्र निक्षत्र कुर्वंते । त्रिपाद पृथ्वी दान मागंते । वामनरुपेण दारंते ॥४॥

क्षत्रिय कुल नाशो कुर्वंते । जमदग्नीरेणुका उद्वरंते । सहस्त्र अर्जुन दैत्य मारियंते ।

नि:क्षत्रिय पॄथ्वी कुर्वंते । परशुरामरुपेण ॥५॥

पौलस्ती रावण जयंते सीता रत्न चोरियंते । रामरुपेण लंका हालयंते । रावण सहकुल वधियंते ॥६॥

द्वापारीं कलह कलहयंते । शिशुपाल वक्रदंत कंस ते । विध्वंसी रामभद्र रुपंते । करुणादया वृंद माते ॥७॥

म्लेंच्छ नित्यज्यान्मूर्छयंते विश्व बोधरुपेण ते । नाशयंते कलिरुपेणते । एका जनार्दनीं तया कृपें वर्णिते ॥८॥

३३४६.

मच्छरुप धरुनी शंखासुर मारिला । तेव्हां श्रमोनी जघनीं कर ठेविले ॥१॥

कूर्मरुप धरुनी पृथ्वी धरलीं पृष्ठीं । तेणें श्रमोनी कर ठेविले कटीं ॥२॥

हिरण्याक्ष मर्दुनी दाढेवरी धरली अवनी । तेणें श्रमोनी कर धरिले जघनीं ॥३॥

रक्षिला प्रल्हाद भक्त विदारिला क्रूर दैत्य । भागला तेणें कटावर कर मिरवत ॥४॥

बळीं पाताळीं घातला दार राखंता श्रम जाला । म्हणोनि कटावरी कर ठेऊनी राहिला ॥५॥

एकवीस वेळां निक्षत्री निवैर धरित्री । तेणें श्रमोनी कर जघनीं धरिले ॥६॥

लंकेपुढें वज्रठाण मांडिले रावणातें भंगिलें । म्हणोनी कर जघनी धरियेले ॥७॥

लागला काळयवन पाठीं पळतां जाला कष्टी । म्हणोनी उभा येथें कर ठेउनी कटीं ॥८॥

लोक देखोनी उन्मत दारा धनी आसक्त । न बोले बौध्दरुप ठेविले जघनी हात ॥९॥

पुढें म्लेच्छ संहार म्हणोनी कर कटीं । एका जनार्दनीं पाहतां चरणीं घातली मिठी ॥१०॥

३३४७.

वेद घेऊनियां गेला शंखासुर । मत्स्य अवतार जयालागीं ॥१॥

तोचि महाराज भिवरेचे तटीं । उभा जगजेठी विटेवरी ॥२॥

घेउनी अवतार वेद आणियेले । ब्रम्हासी स्थापिलें ब्रम्हपुरीं ॥३॥

शंखासुर वधुनी विजयी पैं झाला । वर्णितां पैं धाला जनार्दन ॥४॥

३३४८.

इंद्राचे कैवारें कांसव पै झाला । देव घुसळिती पृष्ठीं भार वाहिला ॥१॥

तो पहा महाराज विटे उभा नीट । भक्त तारावया केली पंढरी पेठ ॥२॥

एका जनार्दनी रत्नं चौदा काढिलीं । देव सुरवर जेणें सुखीं केलीं ॥३॥

३३४९.

रसातळां जातां अवनी । घेतलें वराहरुप चक्रपाणी ॥१॥

तोचि महाराज पुंडलिकासाठीं । कर ठेऊनी कटीं उभा विटे ॥२॥

हिरण्याक्ष वधुनी सुखी केले देव । एका जनार्दनी त्याचे पायीं ठाव ॥३॥

३३५०.

भक्त प्रल्हादाकारणेणें नरसिंह झाला । विदारुनि दैत्य स्तंभी उद्वव केला ॥१॥

तोचि महाराज कर ठेऊनि कटीं । उभा राहिला अठठावीस युगें पाठी ॥२॥

एका जनार्दनीं भक्तकाज कैवारी । संहारुनी दैत्य वाढवी भक्तांची थोरी ॥३॥

३३५१.

बळीचे द्वारी आपण वामन झाला । इंद्राच्या कैवारें बळी पाताळीं घातिला ॥१॥

तोचि महाराज उभा विटेवरी । करे धरिले कटीं पावलें दोन्हीं साजिरीं ॥२॥

भक्ताचिया काजा विटे उभा राहिला । एका जनार्दनीं देव डोळां पाहिला ॥३॥

३३५२.

मातेच्या कैवारा सहस्त्रार्जुन वधी । एकवीस वेळां पृथ्वी नि:क्षत्रिय शोधी ॥१॥

तोचि मायबाप चंद्रभागेतीरीं । कर कटावरी ठेउनी उभा ॥२॥

एका जनार्दनीं ज्याची कीर्ति वर्णितां । द्वैत हारपलें ममता देशधडी चिंता ॥३॥

३३५३.

सीतेच्या कैवारें रावण वधियेला । जाऊनियां लंके बिभीषण स्थापिला ॥१॥

तोचि महाराज चंद्रभागेतीरीं । कट दोनी धरुनी उभा विटेवरी ॥२॥

एका जनार्दनीं रामनाम कीर्ति । त्याचें चरित्र ऎकतां समाधान वृत्ति ॥३॥

३३५४.

द्वापरी अवतार आठवा । कंसासुर वधियला श्रीकृष्ण साठवा ॥१॥

तो़चि महाराज चंद्रभागेतटीं । उभा राहिलासे कर ठेऊनि कटीं ॥२॥

एका जनार्दनीं चरणीं पडली मिठी । आठवा आठवितां तुटे जन्मकोटी ॥३॥

३३५५.

पुंलिकाकारणें वाळुवंटीं उभा । भक्ताच्या कैवारें दिसतसे शोभा ॥१॥

पुढें चंद्रभागा वाहे अमृतमय । आषाढी कार्तिक वैष्णवांची दाटी होय ॥२॥

एका जनार्दनीं जया वैष्णव गाती । विठ्ठलनाम उच्चारितां सायुज्यमुक्ति ॥३॥

३३५६.

कलंकी अवतार पुढें होईल श्रीहरी । लोपोनी जातां धर्म मग अवतार धरी ॥१॥

दहा अवतार भक्ताकारणें घेतो । भक्ताची आवडी म्हणोनी गर्भवासा येतो ॥२॥

अंबऋषी कैवारें दहा अवतार घेतले । एका जनार्दनी त्याचें चरित्र वर्णिलें ॥३॥

३३५७.

लटकीयाची आण । लटिकेंचि प्रमाण । ऎसीयासी कोण । विश्वासेल ॥१॥

मागतां बळें बळी । उदकीं देत चळी । अतिशय तळमळी । मीन जैसा ॥२॥

मागतां मांसा मासा । मुरुडूं धांवे घसा । डावेनी हातें कैसा । शंख करी ॥३॥

अतिशय कृपण । शरण एका जनार्दन । बाळा दे स्तनपान । पिलीं पोसी ॥४॥

३३५८.

मागतां देखोनि दिठी । हातपाय घालूनि पोटीं । पर्वत पडिल्या पाठीं । देणॆं नाहीं ॥१॥

मागतां न देसी । दांतीं भोये धरिसी । पांढरा डुकर होसी । तेणें कर्में ॥२॥

ठेवणें न देंतां । जावों नेदी सर्वथा । बळीचिया ऎसा आतां । बांधीन पायीं ॥३॥

मागत निजनिर्धार । खांबामाजी तूं गुरगुरी । तिखट नखें बोचकरी । क्रोधें करुनी ॥४॥

एका जनार्दनीं त्यातें । माग त्याच्या बापातें । फ़ाडोनी आतें । ठेविलें निश्चितें देणें नाहीं ॥५॥

३३५९.

मागतां कवतुक । दीन होऊनी रंक । दारोदारीं भीक । मागें धांवे ॥१॥

मग ते करी काय । पाठी देउनी पाय । रसातळीं पाहे । घालूं धावें ॥२॥

मागों जातां पुढें । मायेचें काढी मढें । उकसाबुकसी रडे । माये माये म्हणोनी ॥३॥

फ़रश घेउनी करीं । ज्यातें त्यातें मारी । रक्तें रक्त उरी । परि देणें नाहीं ॥४॥

मागतां रोकडें । एका जनार्दनीं सांकडें । मेळवोनि माकडें । पाठीं लागे ॥५॥

३३६०.

ज्यासी दहा शिरें माथां । वीस हातीं येतां । नेदुनी सर्वथा । जीवें मारी ॥१॥

गांठी घ्यावया नाहीं । आतां करील काई । म्हणोनि राखी गाई । गवळीयांच्या ॥२॥

तेथेंही न संडी परी । दहीं दूध चोरी । भोगिल्या परनारी । मूळ माईके ॥३॥

बुध्दी बोध ठेला । एका जनार्दनीं अबोला । कांही न बोल बोला । ठेवणें गट्ट करुनी ठेला ॥४॥

३३६१.

मागतां पैं कैवाडें । लुंची लागे मुंडे । नागवा होऊनी पुढें । उभा ठाके ॥१॥

मागतां फ़ाडोवाडे । घाऊनियां घोडा चढे । स्वर्ग घेऊनि वाढे । करी मारामारी ॥२॥

कलंकी होऊनि पुढें ऋणामाजीं बुडे । कलीच्या अंती घडे । कर्म ऎसें ॥३॥

मागतां दाटोदाटी । नवल त्याची गोठी । लाविली लंगोटी । एका जनार्दनीं नारदासी ॥४॥

३३६२.

सनकादिक वेडे । शुक नागवे उघडे । भुलविले रोकडे । जडभरतासी ॥१॥

पुंडलिकें जगजेठी । उभा केला वाळुवंटी । अद्यापि पैं नुठी । धरणें त्याचें ॥२॥

कटीवर ठेउनी हात । उभा असे तिष्ठत । घेतलें तें निश्चित । देणॆं नाहीं ॥३॥

धरणें न मागतां पूर्ण । उडवी माणुसपण । जीवा जीवपण । उरों नेदी ॥४॥

एका जनार्दनीं एकपणाच्या वाणी । आपणा देउनी । देवो समूळ खत फ़ाडी ॥५॥

३३६३.

एका अयोध्ये अवतार । दुजा गोकुळीं निर्धार ॥१॥

एकें ताटिका मारिली । एकें पूतना शोषिली ॥२॥

एकें अहिल्या उध्दरिली । एकें कुब्जा पावन केली ॥३॥

एका एकपत्नीव्रत । एक गोपीं तें भोगीत ॥४॥

एक हिंडे वनोवनी । एक हिंडे वृंदावनीं ॥५॥

एकें रावण मर्दिला । एकें शिशुपाळ वधिला ॥६॥

एकें बिभिषणा पाळिले । एकें अर्जुना सांभाळिले ॥७॥

एका वहनी हनुमंत । एका गरुड शोभत ॥८॥

एका शोभे धनुष्यबाण । एका काठी कांबळी संपूर्ण ॥९॥

ऎसा भक्तांचा कळवळा । एका जनार्दनीं बोधिला ॥१०॥

३३६४.

एके वनवास सेविला । एक नंदगेहीं राहिला ॥१॥

एकें समुद्री पायवाट केली । एकें द्वारका वसविली ॥२॥

एकें वान्नर मिळविले । एका गोपाळ सवंगडे ॥३॥

एकें पर्णियली सीता । एकें भीमकी तत्वतां ॥४॥

एका शोभे पीताबंर । एका मिरवे वैजयंती हार ॥५॥

ऎसे दोघे ते समर्थ । एका जनार्दनी शरणागत ॥६॥