Get it on Google Play
Download on the App Store

अहंकारशून्य ब्रह्मदेवांचे नारायणाला नमन

अहंकारशून्य ब्रह्मदेवांचे नारायणाला नमन

जी परहंसप्रांजळे । योगवैराग्यज्ञानबळें । पाविजेती हरीचीं पादयुगुळें । तीं चरणकमळें वंदिली भावें ॥७७॥

जे वेदविवेकव्युत्पत्ती । जाणोनी सदभावें भक्ति करिती । ते भगवच्चरण पावती । ते प्रजापती वंदिता झाला ॥७८॥

हरिचरणद्वंद्वयुगुळें । वंदितांची भावबळें । निर्द्वंद्व करिती तात्काळें । ती चरणकमळें वंदिलीं ॥७९॥

हरिचरणपदद्वंद्व । वंदितां करी निर्द्वंद्व । यालागीं स्रष्टा स्वानंद । भगवत्पद स्वयें वंदी ॥८०॥

भावें वंदिता हरिचरण । जगाचा स्रष्टा झाला आपण । नकरवे ह्नणे सृष्टिसर्जंन । त्या जगाचें दर्शन विधाता देखे ॥८१॥

न रचितां भूतभौतिककोटी । स्रष्टा देखे सकळ सृष्टी । यालागीं विश्वदृकदृष्टी । ब्रह्मयाची नामाटी सत्यत्वा आली ॥८२॥

करितां हरिचरणीं नमन । विश्वद्रष्टा झाला आपण । विश्वदृक नामाभिधान । ब्रह्मयासी जाण याहेतू ॥८३॥

ब्रह्मा सद्भावें आपण । साष्टांग घाली लोटांगण । तो भाव देखोनी नारायण । स्वानंदें पूर्णं संतुष्टला ॥८४॥

ब्रह्मदेवाची पूर्णावस्था पाहून नारायणाचें त्याला आश्वासन

येऊनी ब्रह्मयाजवळी । कृपें अवलोकी वनमाळी । संतुष्ट होउनी त्याकाळीं । ह्नणें याची झाली परिपक्वदशा ॥८५॥

एवं करावया सृष्टिसर्जन । स्रष्टयासी स्वाधिकारीं पूर्णं । स्थापावया श्रीनारायण । आइका निजाश्वासन बोले तें ॥८६॥

भगवंताची वाणी म्हणजे दिव्यामृतधाराच ती !

ब्रह्मयाच्या प्रीती पावला । प्रियवंतापरिस प्रिय मानला । प्रीतीकरुनि करी धरिला । प्रियकर झाला परमेष्ठी ॥८७॥

जो शब्द बोलिला निःशद्वाचा । वाचिक विश्वतोमुखाचा । ज्याचेनी प्रकाशती चारी वाचा । तो वेदवाचा बोलता झाला ॥८८॥

तो शब्दांचें निजजीवन । ज्याचेनी वाचा दैदीप्यमान । तो स्वयें होऊनि भगवान । हास्यवदन करुनि बोलत ॥८९॥

श्रीभगवानुवाच

लहरी लोटली चित्सागरा । आनंदाचा सुटला झरा । सुख मेध गर्जे गंभीरगिरा । ऐशिया वरा रमाधव बोले ॥२९०॥

परमानंदाची आली भरणी । निजसुखाची उघडली खाणी । तेवीं मृदुमंजुळमधुरवाणी । सारंगपाणी बोलतसे ॥९१॥

तो स्वमुखें ह्नणे ब्रह्मयासी । सृष्टिसर्जनसामर्थ्यासी । तप केलें माझे आज्ञेसीं । तेणें मी संतोषी बहुत झालों ॥९२॥

जेवीं कां निजबाळ तान्हें । नाचोंलागे मातेच्यानी वचनें । तें देखोनियां पां नाचणें । सुखावें मनें माउली जैशी ॥९३॥

तेंवी ‘ तप ’ माझें वचन । ऐकोनी केलें अनुष्ठान । तेणें अनुष्ठानें मी आपण । जाणिजे संपूर्ण संतोषलों ॥९४॥

जो मी तुझेनी तर्पें संतोषलों । प्रत्यक्ष तुजसी भेटलों । तो मी हदयस्थ दूर केलों । दुः प्राप्य जाहलों कूटयोगियां ॥९५॥

माझी प्राप्ति कोणाला होत नाही ?

जें विषय कल्पूनि चित्तीं । नाना तपें आचरती । त्यांसी नव्हे माझी प्राप्ती । जाण निश्चिती कूटयोगी ते ॥९६॥

ज्यां कनककांता आवडे चित्तीं । ज्यांसी लोकेषणेची आसक्ती । त्यांसी नव्हे माझी प्राप्ती । ते जाण निश्चिती कूटयोगी ॥९७॥

जो जग मानी अज्ञान । तेथें मी एकचि सज्ञान । तो कूट योगी संपूर्ण । कल्पांताही जाण नपवे मातें ॥९८॥

कूटऐसें देहातें ह्नणती । त्या देहाची ज्या आसक्ती । त्यासी कदा नव्हे माझी प्राप्ती । ते जाण निश्चितीं कूटयोगी ॥९९॥

चतुःश्लोकी भागवत

एकनाथ महाराज
Chapters
सदगुरुवंदन गुरुमहिमा गुरुदास्याचें महिमान नाथांचें अनहंकारी आत्मनिवेदन श्रोत्यांना विनंती व कथासूत्र भगवदभजनाशिवाय ब्रह्मदेवालासुद्धां ज्ञानप्राप्ति नाहीं कामनारहित तपानें भगवत्प्राप्ति स्वरुपाची यथार्थ ओळख न झाल्यामुळें ब्रह्मदेव सृष्टिरचना करण्यास भांबावला किंकर्तव्यमूढ ब्रह्मदेवाचा भगवंताचा धांवा हरिकृपेशिवाय अनुताप नाहीं चित्तशुद्धीशिवाय हरीची भेट नाहीं अनुतापयुक्त ब्रह्मदेवाला तप ही दोन अक्षरें ऐकावयास आलीं तपाचें महिमान स्वयंचिंतनांतून ‘ तप ’ याचा अर्थ त्याला स्फुरला तप म्हणजे नेमकें काय ? कामक्रोधनिरसनार्थ ब्रह्मदेवानें तप आरंभिलें गुरुकृपेशिवाय आत्मज्ञान नाहीं वैकुंठमहिमा वैकुंठलोकाची स्थिति हरिभक्तांचे स्वरुप पतिव्रतांचें निवासस्थान स्वानंदधुंद रमेकडून हरिगुणसंकीर्तन श्रीविष्णूची स्तुति वैकुंठींचे मुख्य पार्षदगण अशा भगवंताजवळ सृष्टीच्या निर्मितीचें कार्य कसें चालतें तें ब्रह्मदेवाला दिसलें अहंकारशून्य ब्रह्मदेवांचे नारायणाला नमन नारायण ब्रह्मदेवाला वर देण्यास उद्युक्त तपस्सामर्थ्य ज्ञान देण्याला अधिकारी कोण आत्मज्ञान चार श्लोकांत नारायणानें शब्दबद्ध केलें. माया म्हणजे काय ? छाया माया यांचे नाते छाया व माया सदगुरुचरणसेवेनें मायेचा निरास होईल श्रोत्यांकडून ग्रंथाची स्तुति माझी प्राप्ति कोणाला होत नाहीं ? व्यतिरेकाचें लक्षण या मताचें सामर्थ्य समाधि म्हणजे काय ? ब्रह्मदेव अहंकारशून्य पूर्णबोधयुक्त झाला गुरुचें लक्षण चार श्लोकांत ब्रह्मदेवाला सुखी केलें ब्रह्मदेव सृष्टी करण्यास पात्र झाला जनार्दनकृपेनेंच आपणांस ही कथा श्रोत्यांना सांगता आली - एकनाथ ब्रह्मदेवाला प्रजापति कां म्हणतात ? पितृसेवेनें नारद ज्ञानी झाले भागवताची दहा लक्षणें सांगून ब्रह्मदेवानें नारदाला ज्ञानी केले भागवताची दहा लक्षणें नारद ब्रह्मज्ञानी झाल्यामुळें ब्रह्मदेवानें आनंदानें त्याला आपली ब्रह्मवीणा दिली गुरुकृपेशिवाय इतर साधनें व्यर्थ अशा अनुतापी व्यासांना नारदांचें दर्शन होतें श्रीव्यासांनीं आपला पुत्र शुकयोगींद्र यांना आपल्यासारखेंच ‘ ज्ञानी ’ केले ब्राह्मणाचें सामर्थ्य राजा परीक्षितीची योग्यता संताकडे क्षमायाचना भागवत सार