Get it on Google Play
Download on the App Store

ब्रह्मदेव सृष्टी करण्यास पात्र झाला

ब्रह्मदेव सृष्टी करण्यास पात्र झाला

सृष्टी न करवे सर्वथा । करितां येईल अहंता । ऐसा ब्रह्मा ह्नणत होता । तोचि यापरी तत्त्वत्तां अनुग्रहिला देवें ॥२४॥

जो सृष्टी नकरवे ह्नणत होता । तोचि आपुल्या अकर्तात्मता । सृष्टी करावयाची योग्यता । पावला विधाता पूर्णबोधें ॥२५॥

सृष्टिपूर्व गुह्यज्ञान

पुढीं सांठविले बुद्धिबळ । तेजि खेळतां विस्तारिले खेळ । तेवीं पूर्वसृष्टी सकळ । ब्रह्मा तत्काळ विस्तारी स्वयें ॥२६॥

पूर्ण पावोनि समाधान । श्रीनारायणाचें चरण । वंदिता जाला चतुरानन । उल्हासे पूर्ण पूर्णानंदबोधें ॥२७॥

हे कल्पादीची गुह्यज्ञानकथा । येणें ज्ञानसंपन्न जाला विधाता । तेचि कथा ऐकतां आतां । साधका तत्त्वतां लाभ काय ॥२८॥

सृष्टीपूर्वील कथा जीर्ण । जीर्णपणें वीर्यक्षीण । परीक्षिती तूं ऐसें न ह्नण । हे नित्य नूतन टवटवीत ॥२९॥

कल्पादीचा हा दिनकर । वृद्धपणें अतिजर्जर । याचेनी नलोटे अंधकार । ऐसा विचार मूर्खही नकरी ॥७३०॥

बहुकाळ ठेविला पुरोनी । अग्निहोत्रींचा जुना अग्नि । ह्नणोनी ठेवूं जातां वळचणीं । धडधडी तत्क्षणीं नित्य नूतनत्वें ॥३१॥

तेवीं कल्पादि हें गुह्यज्ञान । गुरुमुखें ऐकतां सावधान । साधक होती ज्ञानसंपन्न । यालागीं नित्य नूतन कथा हे ॥३२॥

स्वभूस्वयंभूगुह्यज्ञान । ऐके परिक्षिती सावधान । सुखरुप होईजे आपण । यालागीं नित्य नूतन कथा हे ॥३३॥

कथा नित्य नूतन आणि गोड । निर्दळी दैन्य दुःख दुर्वाड । साधका नित्य सुरवाड । पुरवी कोड श्रोतयाचें ॥३४॥

ऐसी नित्य नूतन सुखरुपता । हरिस्रष्टयांची ज्ञानकथा हे सृष्टीपूर्वील व्यवस्था । कैसेनी हाता आली पैं ॥३५॥

चतुःश्लोकी भागवत

एकनाथ महाराज
Chapters
सदगुरुवंदन गुरुमहिमा गुरुदास्याचें महिमान नाथांचें अनहंकारी आत्मनिवेदन श्रोत्यांना विनंती व कथासूत्र भगवदभजनाशिवाय ब्रह्मदेवालासुद्धां ज्ञानप्राप्ति नाहीं कामनारहित तपानें भगवत्प्राप्ति स्वरुपाची यथार्थ ओळख न झाल्यामुळें ब्रह्मदेव सृष्टिरचना करण्यास भांबावला किंकर्तव्यमूढ ब्रह्मदेवाचा भगवंताचा धांवा हरिकृपेशिवाय अनुताप नाहीं चित्तशुद्धीशिवाय हरीची भेट नाहीं अनुतापयुक्त ब्रह्मदेवाला तप ही दोन अक्षरें ऐकावयास आलीं तपाचें महिमान स्वयंचिंतनांतून ‘ तप ’ याचा अर्थ त्याला स्फुरला तप म्हणजे नेमकें काय ? कामक्रोधनिरसनार्थ ब्रह्मदेवानें तप आरंभिलें गुरुकृपेशिवाय आत्मज्ञान नाहीं वैकुंठमहिमा वैकुंठलोकाची स्थिति हरिभक्तांचे स्वरुप पतिव्रतांचें निवासस्थान स्वानंदधुंद रमेकडून हरिगुणसंकीर्तन श्रीविष्णूची स्तुति वैकुंठींचे मुख्य पार्षदगण अशा भगवंताजवळ सृष्टीच्या निर्मितीचें कार्य कसें चालतें तें ब्रह्मदेवाला दिसलें अहंकारशून्य ब्रह्मदेवांचे नारायणाला नमन नारायण ब्रह्मदेवाला वर देण्यास उद्युक्त तपस्सामर्थ्य ज्ञान देण्याला अधिकारी कोण आत्मज्ञान चार श्लोकांत नारायणानें शब्दबद्ध केलें. माया म्हणजे काय ? छाया माया यांचे नाते छाया व माया सदगुरुचरणसेवेनें मायेचा निरास होईल श्रोत्यांकडून ग्रंथाची स्तुति माझी प्राप्ति कोणाला होत नाहीं ? व्यतिरेकाचें लक्षण या मताचें सामर्थ्य समाधि म्हणजे काय ? ब्रह्मदेव अहंकारशून्य पूर्णबोधयुक्त झाला गुरुचें लक्षण चार श्लोकांत ब्रह्मदेवाला सुखी केलें ब्रह्मदेव सृष्टी करण्यास पात्र झाला जनार्दनकृपेनेंच आपणांस ही कथा श्रोत्यांना सांगता आली - एकनाथ ब्रह्मदेवाला प्रजापति कां म्हणतात ? पितृसेवेनें नारद ज्ञानी झाले भागवताची दहा लक्षणें सांगून ब्रह्मदेवानें नारदाला ज्ञानी केले भागवताची दहा लक्षणें नारद ब्रह्मज्ञानी झाल्यामुळें ब्रह्मदेवानें आनंदानें त्याला आपली ब्रह्मवीणा दिली गुरुकृपेशिवाय इतर साधनें व्यर्थ अशा अनुतापी व्यासांना नारदांचें दर्शन होतें श्रीव्यासांनीं आपला पुत्र शुकयोगींद्र यांना आपल्यासारखेंच ‘ ज्ञानी ’ केले ब्राह्मणाचें सामर्थ्य राजा परीक्षितीची योग्यता संताकडे क्षमायाचना भागवत सार