Get it on Google Play
Download on the App Store

७५ हिमनग

प्रत्यक्ष घटना जेव्हा आपण पाहतो किंवा ऐकतो त्यावेळी हिमनगाप्रमाणे त्याचे एक लहान टोक आपल्याला दिसत असते. शितावरून भाताची परीक्षा करता येत नाही.हिमनगाच्या टोकावरून ज्याप्रमाणे आपल्याला संपूर्ण हिमनगाचे आकलन होत नाही त्याप्रमाणे घटना पाहून वाचून ऐकून तिचे संपूर्ण आकलन होत नाही. हे एकदा लक्षात आले की आपल्याकडून स्वाभाविकपणे शेरेबाजी केली जात नाही. आपण स्वाभाविक अंतर्मुख होतो.

   एखादी घटना अापण प्रत्यक्ष पाहतो वाचतो किंवा दुसऱ्याच्या तोंडून ऐकतो.

त्यानेही ती कदाचित दुसऱ्याच्या तोंडून ऐकून आपल्याला सांगितलेली असते.अशा वेळी त्यामध्ये भर घातली जाते किंवा बदल केला जातो.हा बदल बर्‍याच  वेळा नकळत असतो. आपली जी मते त्याप्रमाणे घटनेला आकार दिला जातो . परंतु यथा  तथ्य म्हणून जी घटना सांगितली जाते त्यामध्येही पाहणाऱ्यांच्या दृष्टिकोनाप्रमाणे नकळत  बदल केला जातो.रस्त्यावर एखादा अॅक्सिडेंट झाला तर त्यांमध्ये रिक्षा, मोटारसायकल ,मोटार ,चालणारा माणूस ,यापैकी कोणाची चूक होती याबद्दल मतभिन्नता राहील .प्रत्यक्षात कोणाचीही चूक नसून, एखाद्या वाहनातील अकस्मात निर्माण झालेला दोषही कारणीभूत असू शकेल किंवा आणखी काही कारण असेल .

एखादी घटना पाहिल्यावर वाचल्यावर ऐकल्यावर आपल्याला त्यावरती काही ना काही मत मांडावयाची घाई  झालेली  असते..जर आपल्याला याची जाणीव झाली की आपण पाहिले ते एक टोक आहे व तेही एका बाजूने पाहिलेले, तर स्वाभाविकपणे अशा वेळी मत मांडण्याची, टीका करण्याची ,ताशेरे झाडण्याची ,आपण गर्दी करणार नाही .बऱ्याच वेळा आपण अर्ध्या हळकुंडाने पिवळे झालेले असतो. आपल्याला घाईघाईने काही ना काही मत मांडल्याशिवाय चैन पडत नाही.घटने मागे अनेक भौतिक व मानसिक लागेबांधे असतात .  आपण जी पार्श्वभूमी समजतो तशीच पार्श्वभूमी असेल असे नाही .छापतांना बातमी सांगताना घटनेचे प्रत्यक्ष पाहिल्याचे वर्णन करताना हेतू पुरस्सर किंवा नकळत अनेक बदल संभाव्य असतात .हे एकदा लक्षात आले की आपण नकळत मौनी बाबा होतो .मनो व्यापारासंबंधी मनाचाच एक भाग जागृत होतो .निवड रहित जागृतता आपोआपच निर्माण होते .जागृतता ही निवड रहितच असते परंतु जास्त स्पष्ट करण्यासाठी निवड रहित हे विशेषण वापरलेले आहे .

© प्रभाकर  पटवर्धन
२१/४/२०१८
pvpdada@gmail.com

विचारतरंग

प्रभाकर पटवर्धन pvpdada@gmail.com
Chapters
1 अनाग्रह योग  2 अपेक्षा 3 अहंकार (निरहंकार) 4 आनंदाची गुरुकिल्ली  5 आपण कशाच्या शोधात आहोत ? 6 आपण कसे ऐकतो व कसे ऐकले पाहिजे 7 आपण कुठे असतो ? 8 एक होता ससा व एक होते कासव 9 साधू 10 एकनाथ महाराज 11 कंटाळा 12 क्रोध 13 क्षणभंगुर 14 खरा बलवान कोण 15 खरे स्वातंत्र्य 16 गुरूची आवश्यकता आहे काय 17 चक्रवर्ती 18 जादूचा चेंडू 19 जीवनाची अपरिहार्यता 20 ज्ञात व अज्ञात 21 ज्ञानसागर 22 टीका 23 तुझे रूप चित्ती राहो तुझे मुखी नाम 24 तू माझा सांगाती 25 दिवा स्वप्न व कठोर परिश्रम 26 दुःख क्लेश इत्यादी 27 दृष्टिकोन - काका कालेलकर 28 देवदास 29 देैव व प्रयत्न 30 द्वेष मत्सर असूया राग इत्यादी विषयी- 31 धर्म 32 धारणा 34 नार्सिसस 35 निरहंकारी शंकराचार्य 36 परमेश्वर 37 पोकळी 38 प्रतिक्रिया 39 प्रार्थना एकाग्रता व ध्यान 40 प्रेम 41 फूटपटया 42 बदल 43 बदला बद्दल 44 बहिर्मन व अंतर्मन 45 बोधकथा 46 भगवान 47 भीति 48 भूतकथा 49 मानसिक गोंधळा विषयी 50 मी कोण? 51 मृत्यूची भीती 52 मोह व भीति 53 राष्ट्राभिमान 54 रिकामपणाची बडबड 55 विश्वास 56 शरण जाणे 57 शांततेचे महत्त्व (आजोबा व त्यांचा नातू ) 58 शिक्षण ज्ञान व सत्य 59 शिस्त 60 श्रद्धा 61 संकट 62 संत उमर आणि भटका माणूस 63 सत्य व असत्य 64 संबंधमयता 65 समज व समंजसपणा 66 समर्थन ६७ समस्या ६८ साधू व विंचू ६९ सुख व दुःख ७० स्मरण ७१ स्वनिरीक्षण व जागृतता ७२ स्वर्ग आणि नरक ७३ स्वशॊध ७४ स्वावलंबन ७५ हिमनग ७६ कलियुग ७७ दिव्य दृष्टी ७८ काळोख ७९ मीचे दृढीकरण