२९३१

म्हणती नरदेह पावन । परी अत्यंत निंद्य जाण ॥१॥

योनिद्वारें ज्याचें जनन । सवेंचि मरण लागलेंसे ॥२॥

जंव जन्मलेंचि नाहीं । तंव तें मरण लागलें पाहीं ॥३॥

गर्भाच्याही ठायीं भेवो । मरण भावों न चुकेची ॥४॥

एका जनार्दनीं नाहीं मरण । तेथें नाहीं जनन येणें जाणें ॥५॥

२९३२

स्वप्नामाजीं बंधन । जागृति पाहतां लटिकें स्वप्न ॥१॥

ऐशी जाणा देहस्थिती । जागृति स्वप्न तें भास चित्तीं ॥२॥

जागृति धरितां भाव । स्वप्नीं दिसे तो प्रकाश ॥३॥

जागृति स्वप्न दोन्हीं पाहीं । एका जनार्दनीं पायीं ॥४॥

२९३३

स्वप्नामाजीं अनिरुद्धें देखिलीसे उखा । तयालागीं घेउनी गेली चित्ररेखा ॥१॥

तया सोडविण्या हरी । धांव घेतसे झडकरी ॥२॥

पाहे स्वप्नाचेनि कांतें । अनिरुद्धा केलेसे निरुतें ॥३॥

स्वप्नेंचि देखे सारा । एका जनार्दनीं पसारा ॥४॥

२९३४

मनुष्य देहीं व्हावें ब्रह्मज्ञान । घेतो पुढीलें आमंत्रण ॥१॥

पुढें जन्माचा विसार । घेतों अतिमानें तो पामर ॥२॥

चौर्‍यांयशीं लक्ष योनीप्रती । कोटी कोटी फेरे होती ॥३॥

ऐसा मनुष्यदेह पावन । तो वेंची विषयाकारण ॥४॥

होतां विषयीं वासना । नाठवीची एका जनार्दना ॥५॥

२९३५

आत्मा तो देहीं नाशिवंत नाहीं । आशाश्वत पाहीं कलेवर ॥१॥

उमजोनी उमजोनी झाकिती डोळे । बळेंचि अंधळे होती मूर्ख ॥२॥

मरणाचे हावे एकमेकां बोलती । गेला गेला म्हणती असोनी जवळी ॥३॥

एका जनार्दनीं ऐसे ते अंध । भुलले मतिमंद भ्रांतियोगें ॥४॥

२९३६

उलट भावना पालट मनाची । कायावाचा देहाची स्थिती एक ॥१॥

होणार तें होय देहाचें पतन । तेथें कोणा कमीपण येतें जातें ॥२॥

आणिलें जयाचें तें देणेंचि आहे । सोस वाउगा वाहे काय फळ ॥३॥

एका जनार्दनीं वाउगा पसारा । व्यर्थ हांवभर प्राणी जाहले ॥४॥

२९३७

धरिसी देहाची तूं आशा । तेणें फांसा पडशील ॥१॥

सोडविता नाहीं नाहीं कोण्ही । पाहें विचारुनी मनामाजी ॥२॥

येती तैसे सवेंचि जाती । व्यर्थ कुंथती माझें माझें ॥३॥

एका जनार्दनीं पैलपार । तरसी निर्धार विठ्ठलनामें ॥४॥

२९३८

वायांची आयुष्य जातसे खरें । उपाय तो बरें हरी एक ॥१॥

अवघा वेळ अवघा काळ । नका पोकळ घालवुं ॥२॥

जे जे घडी जे जे वेळीं । करा कल्लोळीं हरिकथा ॥३॥

शरण एका जनार्दनीं । भजा अनुदिनें संतासीं ॥४॥

२९३९

देहाची ममता न धरी साचार । करी कां रें विचार पैलथडी ॥१॥

भरिला भरिला सागर भरिला । उतरीं का रे वाहिला संतसंगे ॥२॥

नामाची सांगडी बांधीत निर्धारें । तेणें पैलपार तरसी देखा ॥३॥

सांगड नामाची धरी प्रेमभावें । संता शरण जावें एकविधा ॥४॥

२९४०

नरदेहीं आयुष्य गमाविलें सारें । परी रामभजन खरें केलें नाहीं ॥१॥

ऐसें जें अभागी पावती पतनीं । तया सोडवणी कोण करी ॥२॥

एका जनार्दनीं मानी हा विचार । राम चराचर जप करी ॥३॥

२९४१

हिताकरणें तुम्ही सांगतसे गुज । कांहीं तरी लाज धरा आतां ॥१॥

अवचट नरदेह पावलें निधान । कांहीं सोडवण करीं बापा ॥२॥

पूर्व सुकृताचें फळ तें पदरीं । म्हणोनि हा देह निर्धारी प्राप्त तुज ॥३॥

एका जनार्दनीं वाया जातो काळ । कांहीं तरी गोपाळ आठव वेगें ॥४॥

२९४२

प्रपंची गुंतती । बळें माझें माझें म्हणती ॥१॥

ऐसें अभागी ते खर । नेणे विचार सारासार ॥२॥

चिखले रुतती । आणिकातें धांवा म्हणती ॥३॥

बळें कृशान पदरीं । बांधिताती दुराचारी ॥४॥

कुंथाकुंथी बळे । यम मारितसे सळें ॥५॥

शरण जनार्दना । कोण्हा नोहेचि वासना ॥६॥

जनार्दनाचा एका । बोल बोलतसे देखा ॥७॥

२९४३

प्रपंचाचा भाव वाहतसे खर । न कळे विचार साधनांचा ॥१॥

गुंतलासे मीन गळाचिये परी । अमीष देखोनी वरी गिळितसे ॥२॥

टाळी लावूनियां बैसलासे बक । तैसाचि तो देख नामहीन ॥३॥

आवडीं आदरें न ये नाम मुखीं । एका जनार्दनीं सुखी केवीं होय ॥४॥

२९४४

न कळेची मूढा सुखाची ती गोडी । पायीं पडली बेडी प्रपंचाची ॥१॥

पान लागलिया गूळ न म्हणे गोड । तैसे ते मूढ विसरले नाम ॥२॥

शुद्ध वैराग्याचा मानिती कंटाळा । पाळिती अमंगळा प्रपंचासी ॥३॥

एका जनार्दनीं नाहीं भाव खरा । तया त्या पामरा सांगुनी काय ॥४॥

२९४५

भासतसे दोर विखाराचे परी । तैसीच थोरी प्रपंचाची ॥१॥

भुलले भुलले प्रपंची गुंतले । वाया उगले बोल कां हे ॥२॥

श्वानाचियेपरी मागें पुढें पाहे । माझा म्हणोनी बाह्मा कवटाळिती ॥३॥

एका जनार्दनें अवकाळीं मेघ । तैसा प्रपंची दंभ लटिकाची ॥४॥

२९४६

प्रपंच आमिष गुंतशील गळीं । शेवटीं तळमळी होइल रया ॥१॥

स्त्री पुत्र धन हें केवळ जाळें । गुंतशील बळे यांत रया ॥२॥

पुढील विचार धरी कांहीं सोय । संतसंग लाहें अरे मुढा ॥३॥

एका जनार्दनीं सत्संगावांचुनीं । कोण निर्वाणीं तारील तुज ॥४॥

२९४७

बाळ तरुण वृद्ध ऐसे ते पाहिले । पाहुनी निमाले देखसी रया ॥१॥

प्रपंच काबाड कोंबड्याचे परी । पुढेंचि उकरी लाभ नाहीं ॥२॥

तुज सुख दुःख मागील आठव । आतां भाकी कींव कांहीं रया ॥३॥

एका जनार्दनी अहा रांदलेका । भोगिसी अनेका योनी रया ॥४॥

२९४८

जाणते नेणते दोघेही गुंतती । वायां कुंथाकुंथीं करिती रया ॥१॥

प्रपंच व्यसन न चुके पामरा । करती वेरझारा न चुके रया ॥२॥

वोढाळ सांपडतां बांधिती दावणी । कोण करुणावचनीं सोडी रया ॥३॥

एका जनार्दनीं करितां प्रयाणा । नाहीं ती करुणा यमासी ॥४॥

२९४९

ऐशी प्रपंचाची गोडी । जन्ममरण घेती कोडी ॥१॥

नाहीं तया कांहीं धाक । जन्ममरणाचा देख ॥२॥

आलिया देहासी । नाठविती हृदयस्थासी ॥३॥

जरा आलिया निकटी । करी प्रपंचाची राहटी ॥४॥

एका जनार्दनीं शरण । नायकती मूर्ख जन ॥५॥

२९५०

दीपाचिया अंगसंगा । कोण सुख आहे पतंगा ॥१॥

दीपा रूपाचेनि कोडें । पतंग स्नेहांत उडी पडे ॥२॥

एका निमाले देखतो । दुजा उडी घाली अवचितीं ॥३॥

ऐशी भुललीं बापुडीं । एका जनार्दनीं धरूनि गोडी ॥४॥