२९७१

पिसाळलें श्वान पाणीयासी बीहे । तैसा नरदेह संसारासी ॥१॥

वाउगाची शीण पावती पतन । नेणे आपुलें विंदान भुलला वायां ॥२॥

मर्कटासो जेवीं मदिरा पाजिली । भूतबाधा झाली तयावरी ॥३॥

सैरावैरा नाचे कोण तया हासे । एका जनार्दनीं तैसें मनुष्यदेहीं ॥४॥

२९७२

अवघें आयुष्य काळाधीन जाहलें । परी चित्त गुंतलें संसारांत ॥१॥

सापें दर्दूर गिळियेला मुखीं । तेणेंचि तो शेखीं मक्षिका धरी ॥२॥

ऐसे हावभरी प्राणी पैं नाडले । म्हणती माझे वहिले कन्यापुत्र ॥३॥

एका जनार्दनीं मृगजळाची आशा । पडे तेणें फांसा गळां बळें ॥४॥

२९७३

काय सुख आहे संसारीं । म्हणोनि भरलासी हावभरी । वाचे स्मरे श्रीहरी । दिननिशीं प्रपंचीं ॥१॥

जन्म जाहलीयापासोन । सदा संसाराचें ध्यान । नाहीं कधीं आठवण । न ये मुखीं रामनाम ॥२॥

ऐसा भार वाही खर । परितया न कळे साचार । आहे पुढें यातना अघोर । हें कांहीं नाठवीं ॥३॥

ऐसें होतां भरलें आयुष्य । मृत्युं पुन्हां येत जन्मास । ऐशा भोगी चौर्‍यांयशी निःशेष । एका जनार्दनीं म्हणे त्यास लाज नाहीं ॥४॥

२९७४

अशाश्वतासाठीं । कां रें देवासवें तुटीं ॥१॥

अंतकाळींचें बंधन । कोण निवारी पतन ॥२॥

तूं म्हणसी हें माझें । खरा ऐसें वाहसी वोझें ॥३॥

पावलिया अवसानीं । कोणी नाहीं बा निर्वाणीं ॥४॥

याचा न धरी विश्वास । एका जनार्दनाचा दास ॥५॥

२९७५

उघडा अनुभव असोनिया देहीं । वायांचि प्रवाहीं कां पडसी ॥१॥

संसार दुस्तर कूप हा निर्धार । पडतां अंधकार सुटे जाण ॥२॥

भ्रमतां भ्रमतां नयेचि बाहेरी । चौर्‍यांयशी फेरी पुनः पुनः ॥३॥

एका जनार्दनीं नको हा विचार । वायां फजितखोर हाशी बापा ॥४॥

२९७६

नेणतां नेणतां कां रे अंध होशी । माझें म्हणविशी कां रे बळें ॥१॥

तूं कोण कोठील आहेसी कोणाचा । शिणतोसी साचा मी माझें म्हणुनी ॥२॥

रहाट माळ जैसी जात येत वरी । तैशीच ये परी जन्म देहीं ॥३॥

एका जनार्दनीं करी कां विचार । वायां हांवभर फिरूं नको ॥४॥

२९७७

गुंतला सर्प भुलला नादा । तैसी प्राणियासी आपदा संसाराची ॥१॥

सदा तळमळ मन नाहीं स्थिर । भोगिती अघोर जन्मोजन्मीं ॥२॥

नळिका यंत्रामाजीं सांपडे वानर । संसारीं तो नर तैसा गुंते ॥३॥

एका जनार्दनीं करितां नाना युक्ति । मागें ही फजिती पुढें होती ॥४॥

२९७८

कासयासी मूढा करिती संसार । पुढें तो अघोर थोर आहे ॥१॥

बळेंचि कां रे नागवासी पाहतां । विषयभोग भोगितां दुःख बहु ॥२॥

पातकाची राशी हे तो कन्यापुत्र । तूं कां रे पवित्र त्यांसी म्हणसी ॥३॥

एका जनार्दनीं नाशिवंतासाठीं । देवासवें तुटी पाडितोसी ॥४॥

२९७९

वायांचि भुली पडली गव्हारा । भ्रमली भोंवरा संसारींच्या ॥१॥

कां रे सावध न होशी मूढा । शिणशी दगडा फजितखोरा ॥२॥

गुंतुनी पडसी वाउग्या व्यसनीं । संसार घसणीं चौर्‍यांयशींच्या ॥३॥

एका जनार्दनीं किती हें सांगावें । जाणत जाणत नागवे निलाजिरा ॥४॥

२९८०

आमिश लाउनी मीनातें गोविती । तैसी संसारस्थिती जाण बापा ॥१॥

पान लागलिया गूळ न म्हणे गोड । नामामृतीं चाड न धरती ॥२॥

पाहती डोळां देखती प्रकार । परि विषयाचा आदर न सांडिती ॥३॥

माझें माझें म्हणोनि दृढ धरिताती । एका जनार्दनीं भोगिती चौर्‍यायंशीं ॥४॥

२९८१

संसाराचें सुख कोण पैं सांगती । होत फजिती लहानथोरां ॥१॥

सर्पें मंडुक धारिला से मुखीं । तेणें पैं शेखीं मक्षिका धरी ॥२॥

मरती बापुडी हाव धरती गोडी । तरी तीं वेंडीं नागवती ॥३॥

एका जनार्दनें न धरी सोय । वायांचि धांवो जाय हांव भरी ॥४॥

२९८२

काय ऐसा यासी मानला विचार । संसार पसर गोड वाटे ॥१॥

बुडतां देखती आणि कांसी डोळे । परि नुमजे अंधळे बळें होती ॥२॥

सायांसें शिणती माझें म्हणोनियां । एका जनार्दनीं वायां जाती हीन ॥३॥

२९८३

मक्षिकेनें जैसा रचियेला कंद । वाउगाचि वेध तैशापरी ॥१॥

आणिकें झाडितां गुंतोनि पडती । तैशी ही फजिती संसाराची ॥२॥

एका जनार्दनीं कृपा न करी देव । तोंवरी अभाव सर्व जाणा ॥३॥

२९८४

स्वप्नवत संसार माना हा निर्धार आशाश्वत्र जाणार छाया जैसी ॥१॥

मृगजळ नाथिलें दिसतसे जळ । पाहा हो प्रबळ पटळ मेघ जैसे ॥२॥

एका जनार्दनीं वाउगा आभास । देवाविण सौरस वाउगा भासे ॥३॥

२९८५

वाउगाची सोस वाहताती वोझें । म्हणती माझें माझें हीन भाग्य ॥१॥

जाणती नेणती राहाटी देखती । मरती रडती देखती त्या ॥२॥

एका जनार्दनीं भुलले ते वायां । परि देवराया शरण न जाती ॥३॥

२९८६

धरसी संसारासी हांव । माझें माझें म्हणशी सर्व । हें तंव कोणाचें वैभव । तुज न कळे पामरा ॥१॥

आयुष्यमान जंव आहे । तंव सर्वा होशी साह्म । अंतकाळीं जंव आहे । तंव सर्वा होशी साह्म ॥२॥

तुज जे म्हणती उत्तम । त्यांचा तुज मोठा भ्रम । अंतकांळीं पावशी श्रम । एकलाचि पामरा ॥३॥

म्हणोनि सर्व भावें हरी । स्मरण करी निरंतरीं । एका जनार्दनीं निर्धारी । नाम स्मरे वेळोवेळां ॥४॥

२९८७

छाया पैं वृक्षाची बैसतां सुख । तैसा संसार देख प्राणिमात्रां ॥१॥

गुंडती बळें गुंडती बळें । माझें माझें सळें काळतोंडें ॥२॥

असतां बरवी करिती आणिक सेवा । आवडली या देवा धांवे म्हणती ॥३॥

ऐसा काळतोंडा जनीं जाला वेडा । एका जनार्दनीं रेडा पशुजन्मीं ॥४॥

२९८८

सुखवोनि पतंग दीपावरी पडे । परि शेवटीं जोडे देह अंत ॥१॥

तैसे प्राणिमात्र संसारीं भुलले । कष्ट ते उगले करिताती ॥२॥

भिलाव्याचें परी प्रपंच गोमटा । परी काढी चपेटा अंतरींचा ॥३॥

एका जनार्दनीं भुलले पामर । वायां नरक घोर भोगिताती ॥४॥

२९८९

मिथ्या हा संसार । अवघा मायेचा बाजार ॥१॥

स्त्रिया पत्रधन । हें तों सर्व मायिक जाण ॥२॥

यांत गुंतुं नको नरा । न करी आयुष्य मातेरा ॥३॥

वाचे वदे हरिहर । करी ध्यान निरंतर ॥४॥

एका जनार्दनीं नरा । नित्य भजे हरिहरा ॥५॥

२९९०

कोणाचें घरदार मृगजळ संसार । तुझा तूं विचार करी बापा ॥१॥

सोयरा तूं देव करी पां संसारीं । वायां हाव भरी होऊं नको ॥२॥

द्वैत अद्वैत टाकुनी परता । होई पां सरता देवापायीं ॥३॥

एका जनार्दनीं देवाविण तुज । राखील पां सहज कोण दुजा ॥४॥