श्रीगणेशाय नमः । श्रीसरस्वत्यै नमः । श्रीगुरुभ्यो नमः । श्रीक्षेत्रपालाय नमः ।

जयजयाजी विश्वभूषणा । हेरंबा रे गजकर्णा ।

सिद्धिबुद्धीचे रमणा । करवी रचना आतां पुढें ॥१॥

सव्विसावे अध्यायाचे अंतीं । कलविकल गेले मृत्युपंथीं ।

ऐकतां रडे दानवपती । करी खंती तयांची ॥२॥

चिंताग्नीनें शरीर करपलें । वदन त्याचें काळें पडलें ।

डोळ्यांवाटे पाणि गळे । मनीं तळमळे दानवेश ॥३॥

ऐसें पाहतां त्याचे कुमर । धर्माधर्म वीर दुर्धर ।

रायापुढें जोडोनि कर । वचन दुर्धर बोलती ॥४॥

तुवां इंद्रादिकां विभांडिलें । त्रिभुवन वश ठेविलें ।

आतां चिंतेनें कांहो भुललें। मन आपलें दानवेशा ॥५॥

चिंता किमपि करु नका । पाहा आतां आमचा आवांका ।

सिंधू त्याचा शब्द निका । ऐकतां तोषला बहुसाल ॥६॥

आलिंगोनी ते दोघे सुत । सेनानिकांस पाचारित ।

दशकोटी सेना देत । मग गौरविला आशीर्वादें ॥७॥

रणीं चालिले दोघे कुमर । भेरी गर्जती अपार ।

नादे अवनी कांपे थरथर । हाका थोर वीर मारिती ॥८॥

पुढें चालिलें पायदळ । मागें गज जैसें अद्रीसबळ ।

त्यामागें हिंसत अश्व तुंबळ । रथ पुष्कळ त्यांमागें ॥९॥

महावीरांचे चालले थाट । सिंहनादें गर्जती भट ।

हें जाणोनि गण बळकट । शस्त्रें तिखट सांवरिती ॥१०॥

करुन मयूरेशासि नमन । निघते जाहले हर्षितमन ।

वीरभद्र षडानन । रक्तलोचन नंदी पैं ॥११॥

तयांस चढला रणमद । शिवगणाचे चालले वृंद ।

करीत उठले परचमूभेद । सिंहनाद करिती मुखें ॥१२॥

उल्हाटयंत्रांचे भडमार । शक्तीगदाकुंततोमर ।

भिंडिमाळा वर्षती शर । लक्षोनि परस्परें ॥१३॥

आपुले स्वामीकार्यासाठीं । वीर भिडती जगजेठी ।

वीरवीरांस दाविती पाठी । घालिती मिठी परस्परें ॥१४॥

संग्राम मांडला घोरांदर । गगनीं दाटले निबिड शर ।

तेणें पडला अंधकार । परस्परें नोळखती ॥१५॥

वीर भेदले अपार । कोणाचे तुटले चरणकर ।

कितीकांचें शरीर । भेदिलें शिर शरघायें ॥१६॥

पडलीं गजाश्व कलेवरें । वीर घायाळ जाहले घाबरे ।

कितीक मरोन जाहले पुरे । छत्रें चामरें पडियेलीं ॥१७॥

मुगुटकुंडलांसहित । शिरें पडलीं अपरिमित ।

चूर जाहले मोडोन रथ । जाहले विरथ महावीर ॥१८॥

वाहे शोणितनदी तुंबळ । दानव सेनेचें अद्भुत बळ ।

माघारलें मयूरेश दळ । त्याहीं पळ काढिला पै ॥१९॥

सैन्य आपले फुटलें । ऐसें गांगेयें अवलोकिलें ।

त्याचें चित्त खवळिलें । वाहन लोटलें तयानें ॥२०॥

द्वादशकरीं शस्त्रधनु । शर वर्षे शंकरसूनु ।

शरें आच्छादिला तेणें भानु । खालीं उष्ण पडो नेदी ॥२१॥

अद्भुत कार्तिकेय शरमार । असुरांचा जाहला संहार ।

पळती दशदिशा निशाचर । रणचतुर पराक्रमी ॥२२॥

दैत्यदळीं हाहाःकार । पाहोनि धांवले सिंधूकुमर ।

चापीं लावोनियां शर । षण्मुखासमोर लोटले ॥२३॥

शरजाळें मयूरेशपृतना । जर्जर करोनि करिती गर्जना ।

हें पाहतां षडानना । न साहे पराक्रम शत्रूंचा ॥२४॥

हाक देवोनियां षडानन । दोघांसि पाडी आसुडोन ।

त्याच्या शिखा कवळुन । आपटोन मारी तयां ॥२५॥

सिंधुकुमराचे घेऊनि प्राण । विजयी जाहला षडानन ।

जयवाद्यें वाजऊन । आले परतोन गुणेशापासीं ॥२६॥

मयूरेश सकळ सेनेसहित । येउनी पितरांस नमीत ।

त्यांहीं आलिंगोनि दोन्ही सूत । वीरभद्रासि आलिंगिलें ॥२७॥

गुणेश सांगे पितरांस । षडाननें मारिलें सिधुपुत्रांस ।

साधू साधू म्हणती त्यास । हर्ष मायेस न समाये ॥२८॥

ऐकोन पुत्रांचें निधन । सिंधू करी तेव्हां रुदन ।

शोकें पडला मूर्च्छा येऊन । धरिती सांवरुन सेवक ते ॥२९॥

सख्या सांगती दुर्गेसी । तुझें पुत्र पावले निधनासी ।

ऐकतां फोडी कपाळासी । हस्तें हृदयासि ताडण करी ॥३०॥

आक्रोशें रडे सुंदरी । लज्जा टांकोन ये सभांतरीं ।

मुक्तपृष्टी वरी कबरी । अंग अवनीवरी टांकीतसे ॥३१॥

मिळाले सुहृद नागरिक । दांपत्यांचा पाहोन शोक ।

जन रडती सकळिक । हाक एक गाजली ॥३२॥

मिळालिया नगरनारी । त्याहीं रडती ते अवसरीं ।

बिल्वचारुकुचा सुंदरी । उर्वीवरी लोळतसे ॥३३॥

व्यस्त जाहले तिचे चीर । माथ्यावरील ढळला पदर ।

मोकळा दिसे तिचा ऊर । सांवरिती पदर सख्या तिच्या ॥३४॥

कोणी सात्विक नागरिकजन । त्यास म्हणती ऐका वचन ।

या ब्रह्मांडीं अविनाश कोण । पाहा विचारुन निजदृष्टीं ॥३५॥

विधीलागीं नाश असे । त्याणें केलें देह ठसे ।

ते होतील शाश्वत कैसे । हें मानसें विचार करा ॥३६॥

जें दिसे तें मायिक । जाणा जैसें स्वप्नकौतुक ।

देहाभिमानी मूर्ख । बळेंच दुःख भोगीतसे ॥३७॥

रज्जूवरी सर्पाकार । तैसा जाणावा हा संसार ।

देहबुद्धीनें त्याचा पार । कधीं नर न पावे ॥३८॥

प्राणिमात्रीं ईश्वरसत्ता । तो तयासि होय फिरविता ।

तेणें संयोगविगता । ती काय दुःखासि कारण असे ॥३९॥

अस्तमानी पाक्षगणि । एके वृक्षीं बैसती येऊन ।

उदयकाळीं जाती निघोन । तैसा संबंध हाही असे ॥४०॥

किंवा आपगापुरीं वाहती । काष्ठें एका जागीं जमती ।

जलोर्मीनें पुन्हा मागुती । विघडोन होती एकीकडे ॥४१॥

कर्मयोगें तैसे प्राणी । एक होती अनुदिनीं ।

दैवयोग त्या सत्तेनी । आणिके पंथें लावीतसे ॥४२॥

राजकुळाचा हाच धर्म । पुरुषें करावें वीर कर्म ।

रणी मरोनि उत्तमधाम । शेवटीं तेणें वसवावें ॥४३॥

ऐसें प्राज्ञजनीं बोधितां । सावध जाहली सिंधुवनिता ।

तीतें अंतःपुरामाजी तत्वता । नेता जाहला सखीजन ॥४४॥

उठोनियां सिंधुदानव । वीर धिःकारिले तेणें सर्व ।

अश्वावरी बैसला राव । घेतली धांव तयानें ॥४५॥

तंव त्याचा पिता चक्रपाणी । नेत्रीं आणोनियां पाणी ।

उपदेशार्थ बोले वाणी । दृष्टीस नाणी कुपुत्र तो ॥४६॥

त्याचा करोनि धिःकार । युद्धास निघाला सत्वर ।

त्याच्या सैन्यास नाहीं पार । वाद्यें अपार वाजताती ॥४७॥

पुढें चाललें पायदळ । अग्नियंत्रांचे वीर तुंबळ ।

करीं वोडणें करिती झळाळ । कुंजरपाळ तयामागें ॥४८॥

पर्वताऐसे मदोन्मत्त । शुभ्र झळकती त्यांचे दंत ।

ऐरावताहूनि बळ अद्भुत । फोडिती पर्वत करदंडें ॥४९॥

लक्षानुलक्ष गजांचे थाट । घंटा वाजती अतिसुभट ।

वरी बैसले दानवभट । शस्त्रें चोखट घेऊनियां ॥५०॥

त्याचेमागें तुरंगम । रवितुरगापरी उत्तम ।

अनेकगतीचीं दाविती कर्म । जाणती वर्म शालिहोत्री ॥५१॥

खुराघातें वन्ही उसळे । वरी महावीर बैसले ।

तयांमागें रथ लोटले । आरुढले असुर वर ॥५२॥

मस्तकीं झळके दिव्यमुगुट । नवरत्‍नमाळा कंठीं अचाट ।

पुष्पमाळा ल्याले भट । कर्णीं कुंडलें तळपताती ॥५३॥

विद्युत्प्राय शस्त्रें झळकती । मुखें विक्राळ गर्जना करिती ।

सिंधु पातला समीरगती । येऊनि सांगती शिवदूत ॥५४॥

वीरभद्र आणि षडानन । घाबरें मयूरेशास येऊन ।

सांगती सकळ वर्तमान । शिवनंदन आनंदला ॥५५॥

विरश्री चढली गुणेशाशी । गर्जना करुन बोले त्याशी ।

आतां जिंकीन मी सिंधूशी । चिंता कायसी वाटे तुह्मा ॥५६॥

भवानीशिवासि नमस्कार । करुन हाकारिलें मोर ।

वरी बैसला सर्वेश्वर । वेदांस पार न कळे ज्याचा ॥५७॥

स्वयें चालला जगज्जीवन । हें पाहून बोले षडानन ।

आह्मी असतां काय म्हणून । स्वयें आपण पुढें जाशी ॥५८॥

राहूनि तयापुढें आपण । करीं घेऊनि धनुष्यबाण ।

गांगेय माजवी तेव्हां रण । हाक दारुण मारीतसे ॥५९॥

अद्भुत षडाननाचा मार । बाणें असुर करी जर्जर ।

गजसमूहीं वीर भद्रवीर । करीत संहार उठावला ॥६०॥

गदाघायें गंडस्थळें । फोडितां उसळती मुक्ताफळें ।

सिंहापरी गजीं खंदळे । वीर खेळे वीरभद्रा ॥६१॥

पळतां गजपायीं धरुन । गजावरी मारी आपटुन ।

लक्षावधी गजकंदन । शिवनंदन करीतसे ॥६२॥

फुटला करींचा तेव्हां थाट । सहस्त्रशः मारिले वरील भट ।

वीरभद्र योद्धा सुभट । पाडी दाट गजप्रेतें ॥६३॥

गज पळती रानोरान । मग तुरुंगामध्यें शिरोन ।

करीत उठला अश्वकंदन । दाविलें निधन महावीरां ॥६४॥

वीर वर्षती शस्त्रभार । त्यांसि न गणोनि वीरभद्र वीर ।

करीत चालला अश्वसंहार । प्रेतें अपार पाडियेलीं ॥६५॥

सिंह होवोनि पुष्पदंत । गजयुद्धांचा संहार करित ।

राक्षस सेनेत आकांत । अत्यद्भुत प्रगटला ॥६६॥

हिरण्यगर्भ भूतराज । त्याहीं मारिले रथिसमाज ।

षडानन तेजःपुंज । न पाहवे दानवाशी ॥६७॥

दानवांचे मुख्यवीर । त्यांचा रणीं जाहला संहार ।

दानव करिती हाहाःकार । पळूं लागले दशदिशां ॥६८॥

पडले प्रेतांचे पर्वत । शोणितनदी वाहे अद्भुत ।

हें पाहोनि चक्रपाणीसुत । काय करीत तेधवां ॥६९॥

करुनि स्ववीरांचा धिःकार । चापीं लाविला तेणें शर ।

आकर्ण वोढी ओढी सत्वर । मंत्रोच्चार करोनियां ॥७०॥

मुखें करी सिंधु गर्जना । तेणें कांपे देवपृतना ।

सिंधूनें सोडोनियां बाणा । काळपुरुषास उत्पन्न करी ॥७१॥

महाविक्राळ भ्यासुरवदन । त्याचे मुखापासूनि अग्निदारुण ।

जाळूं लागला मयूरेशगण । सोडूनि रण पळती ते ॥७२॥

देवसेनेमाजी धडकला । अनळ जाळी महावीराला ।

शिवगणीं प्रळय वर्तला । पळ सुटला दशदिशां ॥७३॥

षडाननादि गुणेशवीर । मुखें करिती हाहाःकार ।

गुणेशापासीं येऊनि सत्वर । त्राही त्राहीं ह्मणती ते ॥७४॥

अद्भुतकर्म पाहोनि सिंधूचें । मन खिन्न जाहलें गुणेशाचें ।

मग स्मरण करोनियां शिवाचें । सामर्थ्य परशूचें प्रगट करी ॥७५॥

मंत्रोनियां परशू जेव्हां । असुरावरी टांकी तेव्हां ।

सहस्त्र चपळाचा करीत रावा । असुरसेनेवरी चालतसे ॥७६॥

परशु वेगाच्या कडकडाटें । नक्षत्रें खचती अधोवाटें ।

शेष शिरें सांवरुनियां नेटें । धरी महितें सांवरोनी ॥७७॥

परशू गेला प्रळय करित । त्यापासोन एक पुरुष होत ।

महावन्ही प्रज्वाळित । तो जाळित शत्रुसेना ॥७८॥

पुरुषानें भक्षिला दानवपुरुष । परश्वाग्नीनें भक्षिला वन्ही निःशेष ।

पुरुषास येवोन अतिरोष । असुरसेना भक्षीतसे ॥७९॥

करुन सकलसेनेचा संहार । गुप्त जाहला पुरुष वैश्वानर ।

रणीं एकला चक्रपाणी कुमर । सोडीत शर अपार पैं ॥८०॥

मयूरेश घालितां बाणजाळ । सिंधू भुलोन जाहला विव्हळ ।

मनीं विचारी तेव्हां खळ । उपाय सबळ काय करुं ॥८१॥

उपाय दैत्याचा खुटला । नगरासीं पळोन गेला ।

रात्रीं निजमंदिरीं प्रवेशला । लज्जित मुखाला न दाखवी ॥८२॥

विजयी जाहला गौरीनंदन । जयवाद्यें वाजऊन ।

पावतां जाहला निकेतन । आनंदें करुन तेधवां ॥८३॥

करोन शिवासि नमन । आनंदें कथिती वर्तमान ।

पार्वती पुत्रांस आलिंगुनः । ह्मणे श्रमोन आलेती॥८४॥

कोमलांगा माझे कुमरा । कैसें जिंकिलें दानवक्रूरा ।

लिंबलोण उतरी शिवदारा । अंकीं लंबोदरा घेऊनियां ॥८५॥

नारद म्हणे शिवा ऐक । येथें गुदरले दिवस अनेक ।

रागें भरेल माझा जनक । चतुर्मुख मजलागीं ॥८६॥

मी येतों पुन्हा जाउनी । गिरिजेस म्हणे नारदमुनी ।

ऐक वचन माझें भवानी । करी मनीं विचार त्याचा ॥८७॥

गुणेश वधील सिंधूप्रती । हे कान माझे न ऐकती ।

ऐकोन षडाननादि वीर बोलती । यथामती करोनियां ॥८८॥

काय मुनी तुह्मी बोलता । तुह्मी न जाणा गौरीसुता ।

जो अनंत ब्रह्मांडांचा निर्मिता । पितामाता जगताचा ॥८९॥

काय सिंधूचा पाड याशी । ऐकतां नारद म्हणे त्याशी ।

ही गोष्ट खरी न वाटे मजशीं । प्रत्यक्ष नयनी पाहिल्यावीण ॥९०॥

ऐसें ऐकतां नारदवचन । गुणेश बोले तेव्हां गर्जुन ।

काय ह्मणावें तुह्मालागुन । ब्रह्मज्ञानी आपण आहा ॥९१॥

आतां मारीन सिंधूदानव । कौतुक दावीन तुला अभिन्नव ।

ऐसें बोलोन देवाधिदेव । सांगे गणासि तेधवां ॥९२॥

तुह्मी जाऊनियां आतां । बाहेर काढा चक्रपाणीसुता ।

त्याचें वचन ऐसें ऐकतां । वीर चारी निघाले ॥९३॥

नंदीभृंगीभूपती । वीरभद्र निघाला सुमती ।

चौघे वीर गंडकीप्रती । शीघ्रगती पावले ॥९४॥

येऊनियां मंडपाभीतरी । भृंगी उड्डाण वरी करी ।

शतखणी मंडप ते अवसरीं । उर्वीवरी पाडीतसे ॥९५॥

ऐसें पाहून कर्म त्याचें । सैन्य धांवलें दानवेंद्राचें ।

तेथें युद्ध जाहलें त्यांचें । अत्युद्भुत तेधवां ॥९६॥

शतकोटी असुरगण । त्यांचें चौघानी करुन कंदन ।

मग प्रवेशले सिंधुभुवन । चौघे जाण तेधवां ॥९७॥

दुत सांगती सिंधुरायास । काय येथें तूं निजलास ।

शत्रुनें मारिलें सेनेस । राजमंडपास विध्वंसिलें ॥९८॥

ऐकोन दूतमुखाची गोष्टी । सिंधु जाहला तेव्हां कष्टी ।

त्यास बोले दुर्गा गोरटी । आतां संकटीं पडलास रे ॥९९॥

मी पूर्वीं उपदेशिलें । तूं तेव्हां नाहीं ऐकिलें ।

त्याचें फळ आतां पावले । दुःख देखिलें प्राणेश्वरा ॥१००॥

ऐसें तिजजवळ बोलत । तंव चारी वीर आले आंत ।

सिंधूस केश धरुनी वोढित । वीरभद्र तेधवां ॥१॥

सिंधू घेऊनियां धनुष्यातें । सोडी तेव्हां उरगास्त्रातें ।

भृंगी गरुडास्त्र सोडोनि निरुतें । पन्नागाशि वारीतसे ॥२॥

सिंधू अग्‍न्यस्त्रास सोडित । पर्जन्यास्त्र भृंगी मोकलित ।

पर्वतास्त्र दैत्यनाथ । तेव्हां टांकित लगबगां ॥३॥

भृंगी योजी वज्रास्त्राशी । ते निवारी पर्वताशी ।

मग मिसळले मल्लयुद्धाशी । वीर प्राणासि घेऊं पाहती ॥४॥

नंदीनें हाणोनि शृंग तिखट । सिंधू मस्तकींचा पाडिला मुगुट ।

लाता मारी भृंगीभट । सिंधुलागीं तेधवां ॥५॥

वीरभद्र तेथें सिंधू देखतां । केशीं धरोन त्याची कांता ।

वस्त्र आसुडी तेव्हां तत्वता । करी आकांता दुर्गासती ॥६॥

झांकोनियां दोन्ही डोळे । सिंधुवनिता तेथून पळे ।

पाहतां सिंधू तेव्हां खळवळे । भृंगी करतळें मारी तयास ॥७॥

सिंधू क्रोधें प्रज्वाळला । षडाननाचे पायीं झोंबला ।

मुष्टीप्रहार मारी नंदीला । भृंगीस पाडी शिखा धरुनी ॥८॥

मग मुगुट मस्तकीं घालुन । अश्वावरी तेव्हां बैसून ।

सवें तेव्हां वीर घेऊन । अंबानंदना मारीन म्हणे ॥९॥

सिंधु तेव्हां करीत गर्जना । वेगीं आला रणांगना ।

आल्हाद जाहला गौरीनंदना । त्याच्या कंदना करीन म्हणे ॥११०॥

मयूरावरी गुणेश बैसला । सिंहनादें गर्जु लागला ।

तंव तेथें सिंधू पातला । वर्षु लागला सायकांशी ॥११॥

सिंधू जें जें अस्त्र सोडी । तें तें गुणेश परशूनें तोडी ।

दोघे भिडती पडींपाडीं । देव पाहती कौतुक ॥१२॥

रावण आणि राघव । किंवा त्रिपुरासुरशिव ।

तैसें युद्धाचें महालाघव । दाविती तेव्हां परस्परें ॥१३॥

सिंधू सोडीं अनलास्त्र । वन्ही प्रगटतां गौरीकुमर ।

पर्जन्यास्त्र घालोनि सत्वर । वैश्वानर शांत करी ॥१४॥

वर्षती पर्जन्याच्या धारा । दैत्य प्रेरी तेव्हां भूधरा ।

दैत्य मोकली पवन बरा । प्रेरी भूधरा मयूरेश ॥१५॥

वज्रास्त्र सोडी सिंधू त्यावर । गुणेश वज्रास सोडी सत्वर ।

तेणें नादें भरलें अंबर । भांडती परस्पर दोन अस्त्रें ॥१६॥

तेव्हां कडकडाट मोठा जाहला । प्राणियांसि प्रळय वाटला ।

वन्ही त्यापासुनी पडूं लागला । भिडतां गुप्त जाहलीं अस्त्रें ॥१७॥

दानवेश प्रळय करी । वर्षूं लागला अस्त्रें सारीं ।

गुणेश परशूनें निवारी । किंशुकापरी दिसती दोघें ॥१८॥

सिंधुनें घेतली धांव । मारावया धांवे सगर्व ।

हें पाहोन देवाधिदेव । विराटस्वरुपा धारण करी ॥१९॥

किरीट विलसती सहस्त्रमुखें । सहस्त्रबाहू चरण तितुके ।

हें पाहतां सिंधु दुःखें । मूर्च्छित पडला भूमीवरी ॥१२०॥

मग सावध सिंधु होउनी । नेत्रीं ठेवोन हस्त दोन्ही ।

रविवर तो स्मरे मनी । म्हणे गोक्षदानी हा असे ॥२१॥

याचे हातें पावतां मरण । पावेन त्याचें पद निर्वाण ।

मग उघडूनि पाहे नयन । गौरीनंदन पुढें उभा ॥२२॥

षड्‌भुज सुंदर मयुरावरी । आयुधें शोभिता चार करी ।

त्याचें हृदयीं ध्यान करी । सिंधु धरी आयुधातें ॥२३॥

गुणेशें परशू अभिमंत्रिला । जेव्हां सिंधुवरी भिरकाविला ।

सहस्त्र विजांपरी कडाडिला । तेणें तडकला भूगोळ ॥२४॥

भूतमात्र पावलीं त्रास । शेष सांवरी कुंभिनीस ।

पात घडला नक्षत्रांस । भय देवांस वाटलें पैं ॥२५॥

प्रळय करित परशू चाले । सिंधूनें हातीं चक्र घेतलें ।

तंव परशूनें हृदय भेदिलें । बाहेर पाडिलें अमृतासी ॥२६॥

हृदयपासोनि निघालें अमृत । सिंधू पडला जैसा पर्वत ।

मुखें भडभडां वमी शोणित । प्राण सोडित तेधवां ॥२७॥

मयुरेशाचें प्रसादेंकरुन । सिंधू गेला मुक्त होऊन ।

धर्म जाहला प्रसन्नवदन । अधर्म मुळींहून पळाला ॥२८॥

प्रसन्न जाहल्या दशदिशा । सुरांची जाहली पूर्ण आशा ।

स्तविते जाहले जगदीशा । महोत्साहें करुनियां ॥२९॥

देव वर्षती पुष्पसंभार । अप्सरा नृत्य करिती सुंदर ।

षडाननादि सकल वीर । जयजयकार करिताती ॥३०॥

सिंधु दैत्येंद्र पावतां मरण । सेवक करीत गेले रुदन ।

दुर्गा ऐकतां सिंधूचें निधन । करी पतन धरणीवरी ॥३१॥

अट्टाहास्यें करी शोक । अवनीवरी फोडी मस्तक ।

निजकरें फोडोन मुख । गडबडां लोळे भूमीवरी ॥३२॥

काढोनि टांकी अलंकार । मस्तकीचे तोडी चुकूर ।

म्हणे माझा प्राणेश्वर । मज टांकूनि गेला कैसा ॥३३॥

ऐकतां पुत्राचे निधन । सदार तत्पिता करी रुदन ।

भोंवती मिळाले आप्तजन । तेही रडती दीनस्वरें ॥३४॥

एकचि जाहला हलकल्लोळ । शोकीं बुडाले जन सकळ ।

ऐसा शोक ऐकोनि तुंबळ । वयोवृद्ध तपोवृद्ध पातले ॥३५॥

त्याहीं करितांचि बोध । चक्रपाणी जाहला सावध ।

रणभूमीसि येऊनि प्रबुद्ध । करी संस्कार पुत्राचा ॥३६॥

दुर्गा असुरेंद्राची ललना । तिणें केलें सहगमना ।

संतोष वाटोन चक्रपाणीमना । शिवनंदना विनवीतसे ॥३७॥

तूं अनादिनिधन जगन्निवास । आतां चाले मढ्‌गृहास ।

अंगिकारोनि माझे पूजनास । दे आम्हास सद्गती ॥३८॥

त्याचा भाव पाहता संतोषला । मयूरेश शिखीवरी आरुढला ।

शिव नंदीवरी तेव्हां बैसला । हिमनगबाला अग्रीं घेतली ॥३९॥

वीरभद्र षडानन । संपूर्ण निघाले शिवगण ।

समारंभें पार्वतीनंदन । निघता जाहला तेधवां ॥४०॥

गंडकीपुरींत प्रवेशतां देव । नागरिक धांवती तेव्हां सर्व ।

गुणेशमूर्ती पाहतां अभिन्नव । आनंदवैभव पातलें ॥४१॥

गोपुरीं चढोनि नायका । सद्भभावें पाहती विनायका ।

म्हणती हा मन्मथाहूनि निका । नयनसुखा देतसे ॥४२॥

याचें पाहतां कमनीय वदन । आमचें जन्म जाहलें पावन ।

कोण वरील यास अंगनारत्‍न । तेच धन्य संसारीं ॥४३॥

पुढें चाले चातुरंगसेना । बाळें आळविती अंबानंदना ।

आरत्या वोवाळिती नागरिकांगना । लाजा वोपिती सप्रेम ॥४४॥

ऐसा समारंभें मोक्षदानी । प्रवेशला राजसदनीं ।

चक्रपाणी कर जोडुनी । विनवोनि आसनीं बैसवी तयां ॥४५॥

तेथें होते सकळ देव । त्यांत सुस्मितवदन माधव ।

मयूरेशाचा करी स्तव । सुर सर्व करिती स्तुती ॥४६॥

पूजा साहित्य सिद्ध करुन । मांडोनियां सिंहासन ।

वरी बैसवोनि आर्यानंदन । करी पूजन भूपती ॥४७॥

मंदाकिनीचें आणोनि उदक । तेणें करी अभिषेक ।

पयस्विनीचें पयें अलोलिक । घाली स्नान भूपती ॥४८॥

मुलें करिती जयजयकार । जय मयूरेश्वर मयूरेश्वर ।

वाद्यें वाजती सुस्वर । आनंद थोर बळावला ॥४९॥

षोडशोपचारें करी पूजन । राजा करी गुणेशस्तवन ।

तंव इंद्रासि मायावर्ण पडुन । बोले धिःकारुन राजयाशी ॥१५०॥

म्हणे मूर्खा काय केलें । वृद्धें देव टांकोनि तुं बळें ।

आधीं हे बाळ कैसें पूजिलें । यश बुडविलें आपुलें तुवां ॥५१॥

त्रैलोकेश मधुसूदन । परमात्मा पार्वतीरंजन ।

जगज्जननी अंबा टांकुन । अग्निनंदन पुजशी तूं ॥५२॥

ऐसी ऐकतां शक्रवाणी । तयासि वदे चक्रपाणी ।

मी एक पाहिली त्याची करणी । इतर काहणी न कळे मज ॥५३॥

तुजसहित सारे देव । बंदीस घालितां सिंधू दानव ।

येणे वधोन हे वासव । मुक्त केलें तुम्हातें ॥५४॥

यावरुन मला असें भासले । आधीं पूजितां यासि भलें ।

ते जरीं तूतें नाही मानवलें । तरीं राहिलें आमचेपासीं ॥५५॥

ऐसें राजा अनुवादें । तव ब्रह्मांड भरलें महानांदे ।

मूर्च्छित पडलीं देववृंदें । अवनी कांपे थरथरां ॥५६॥

वाटे ब्रह्मांडगोळ तडके । तंव आपुलें स्वरुप विश्वनायकें ।

प्रगटितां नेत्र झांकिले अंकें । भक्तकौतुकें पाहती ॥५७॥

दशबाहू आयुधें हातीं । गजमुख शोभे गणपती ।

सिद्धिबुद्धी दोन्ही युवती । चामरें ढाळिती कौतुकें ॥५८॥

सावध होऊनि इंद्रादिदेव । पाहते जाहले देवाधिदेव ।

तंव तो भासे क्षणांत माधव । सूर्य शिवशक्तीरुपें ॥५९॥

आणखी पाहती जव न्याहळून । तों पुन्हां दिसे भक्तप गजानन ।

तंव आकाशवाणी वदे गर्जुन । हो सावधान पुलोमजेशा ॥१६०॥

हा त्रिभुवन नायक अंबात्मज । अनेक ब्रह्मांडें करी सहज ।

त्यास आधीं पूजावा तेणें काज । कोणतेंही सुफल घडे ॥६१॥

पंचतत्वांतून एकाचें करितां पूजन । पांचाचेंही घडे अर्चन ।

भेद मानी तयास नरक दारुण । घडेल भोगणें यमलोकीं ॥६२॥

हा परमपुरुष नगजासुत । ऐसी नभोवाणी ऐकून पुरुहुत ।

जाहला मनीं चिंताक्रांत । म्हणे भक्तनाथ रुष्टविला ॥६३॥

मग जोडोनियां दोन्ही कर । नमन करी वारंवार ।

गुणेशास म्हणे क्षमा कर । अपराध थोर मी केला ॥६४॥

इंद्र आणोनि पूजाभार । पुजिला भावें शिवकुमर ।

त्यामागें संपूर्ण अमर । पूजिते जाहले गुणेशातें ॥६५॥

देशोदेशींचे भूपती । तेही गुणेशाची पूजा करिती ।

बालवृद्धकुमारयुवती । तेही पूजिती भावबळें ॥६६॥

तेथें वर्तला ब्रह्मानंद । गायन करी प्रेमें नारद ।

जयजयकारें गाणपत्यवृंद । रंगमंडपीं गर्जताती ॥६७॥

वक्ता म्हणे श्रोतयांशी । पुढें द्या अवधान कथेशी ।

ब्रह्मा करील कन्यादानाशी । त्या कथेसि कथीन पुढें ॥६८॥

जयजयाजी मनमोहना । सर्व माया निरंजना ।

संकटहरणा भवभंजना । अंबानंदना परेशा ॥६९॥

स्वस्ति श्रीगणेशप्रतापग्रंथ । श्रीगणेशपुराण संमत ।

क्रीडाखंड रसभरित । सप्तविंशोध्याय गोड हा ॥१७०॥अध्याय॥२७॥ओव्या॥१७०॥

अध्याय सत्ताविसावा समाप्त