अद्वैत - अभंग २४२१ ते २४४०
२४२१
कल्पित देह कल्पित प्रबंध । कल्पित षट् चक्रमाळा ।
कल्पित धारण कल्पित सुषुम्ना । कल्पित मेरुमंडळ रे ॥१॥
कल्पित छांडो कल्पित छांडो । निर्विकल्प वृत्ति मांडो ।
सहजीं सहज भरपुर भरले । देह विदेह दुरी छांडो ॥धृ॥
कल्पित द्विदळ कल्पित चतुर्दळ । कल्पित अष्टकमळ कल्पित ।
द्वादश कल्पित षोडश । कल्पित ते सहस्त्र दळ रे ॥२॥
कल्पित श्रीहट कल्पित गोल्हाट । कल्पित औठ पीठ कल्पित भ्रमरगुंफा ।
कल्पित हंसपद कल्पित योग अचाट रे ॥३॥
कल्पित शिव कल्पित शक्ति । कल्पित ते निजप्राप्ति ।
जनार्दनीं निजकल्पयोगें । सहज चैतन्य निज शांति रे ॥४॥
२४२२
खांबसुत्राची बाहुली । सुत्राआधीन उगली ॥१॥
माझें मीपण नाहीं स्वतंत्र । क्रियाकर्म ते परतंत्र ॥२॥
बाहुलीये नाहीं स्वतंत्रता तैसा नव्हे कर्म कर्ता ॥३॥
एका एकपणाचे सूत्र । जनार्दनपायीं स्वतंत्र ॥४॥
२४२३
वदे तोचि कल्पित शास्त्र तें शाब्दिक । पुराणा सकळिक बाष्कळचि ॥१॥
बाहुली तो जीव सुत्रधारी तो शिव । मिथ्याचि हे भाव जग सर्व ॥२॥
येथें कैंचा मुक्त मुळींच नाहीं बद्ध । सर्वहि अबद्ध दिसे जें कां ॥३॥
एका जनार्दनीं ऐसी याची खूण । जाणें तोचि धन्य गुरुपुत्र ॥४॥
२४२४
जेथें निरसोनियां द्वैत म्हणताती अद्वैत । त्याहुनी अतीत स्वरुप माझें ॥१॥
तें मी लक्ष्याही लक्ष्य पराचेंही पर । जेथें वेदशास्त्रें लाजोनी गेलीं ॥२॥
गिळोनी अज्ञान निखळ म्हणती ज्ञान । उभयाहुनी भिन्न स्वरुप माझें ॥३॥
सच्चिदानंदा प्रतिपादिती वेद । याहुनी अगाध स्वरुप माझें ॥४॥
निरसूनियां कर्म म्हणती परब्रह्मा । याहुनी उत्तम स्वरुप माझें ॥५॥
माया आणि ममत्व निरसुनी शुद्ध सत्त्व । सत्त्वाचें निजसत्व स्वरुप माझें ॥६॥
जेथें पद आणी पिंड अभिन्न अखंड । त्याहुनी उदंड स्वरुप माझें ॥७॥
जेथें शुद्ध आणि शबल म्हणताती केवळ । याहुनी निर्मळ स्वरुप माझें ॥८॥
ब्रह्मा स्फुरण स्फुर्तीचि कारण । याहुनी परतें जाण स्वरुप माझें ॥९॥
एका जनार्दनीं एकपणा अतीत । चित्ताचें अचिंत्य स्वरुप माझें ॥१०॥
२४२५
देव जाला पाठींपोटीं । तया नाहीं आटापाटी ॥१॥
जेथें जाय तेथें देव । नाहीं भेव सर्वथा ॥२॥
संसारासी मारुनी लाथा । केला तत्त्वतां देशोधडी ॥३॥
विषयांचें ठेचिलें तोंड । मोडिलें बंड पांचाचें ॥४॥
जनार्दनाचा एक म्हणे । देवा पाहणें पाठींपोटीं ॥५॥
२४२६
साचपणें देवा शरण पैं जाती । तया वैकुंठपती विसरेना ॥१॥
जैसी कन्या दुरदेशीं एकटी । रात्रंदिवस संकटीं घोकी मायबाप ॥२॥
पतिव्रतेचें सर्व मन पतिपायीं । तैसा देव ठायीं तिष्ठतसे ॥३॥
एका जनार्दनीं मज हा अनुभव । जनार्दनें देव दाखविला ॥४॥
२४२७
नेणतिया ठायीं पाहुं जाय देवा । तों अवघें या केशवा व्यापियेलें ॥१॥
नेणतपण गेलें पाहतां पाहणें पडियेलें टक । अवघाचि हरिख वोसंडला ॥३॥
एका जनर्दनीं पडियेलें टक । जाणतां नेणतां सर्वाभुतीं देख ॥४॥
२७२८
जाणती हे कळा हारपोनि गेली । वृत्ति मावळली तयामाजीं ॥१॥
पाहतां पहाणें हारपोनि गेलें । मी माझें सरलें तयामाजीं ॥२॥
अंतर बाहेरीं पाहतां शेजारीं । शून्याची वोवरी ग्रासियेली ॥३॥
ग्रासियेलें तेणें चंद्र सुर्य दोन्हीं । एका जनार्दनीं आनंद झाला ॥४॥
२४२९
सत्त्व रज तम गेले निरसोनी । दृश्याची लावणी कैशी झाली ॥१॥
गेलिआ माघारीं पाहतां न दिसे । स्वतः तो प्रकाशे सदोदित ॥२॥
अंतर बाहेरीं पाहतां शेजारीं । प्रकाशतां अंतरीं लखलख ॥३॥
एका जनार्दनीं प्रकाश संपुर्ण । सर्व नारायण बिंबलासे ॥४॥
२४३०
चित्त चैतन्य पडली गांठी न सुटे मिठी । संचित कर्माचि झाली आटी उरफाटी दृष्टी ॥१॥
कैंचा आठव दृश्याचा । खुंटली वाचा उदय झाला सुखाचा ॥२॥
देह विदेह वाढिलें मीतूंपणे । एका जनार्दनीं सहज एकपणें ॥३॥
२४३१
देखिलें कंदर्पाच्या बापा । आम्हीं नेणों पुण्य पापा ॥१॥
कैंचे पाप कैंचे पुण्य । देह नामें पडलें शून्य ॥२॥
शुन्य म्हणताती बिंदुलें । तेंचि विश्वाकार झालें ॥३॥
एका शुन्याचा विस्तारु । जनार्दनींक जगदाकारु ॥४॥
२४३२
ध्येय ध्यातेविण ध्यान । ज्ञेय ज्ञातेविण ज्ञान ॥१॥
ऐसें जनार्दनाचें ध्यान । साधनांचें निज साधन ॥२॥
साध्य साधनेंविण साधणें । दृश्य द्रष्टत्वेंविण देखिणें ॥३॥
बोल बोलणेविण बोलणें । एकाएकी जनार्दनें ॥४॥
२४३३
नेत्राचेनीं तेजें पोळला चंडाश । नभचि नाहीं तेथें कैंचे अवकाश ॥१॥
रात्र हारपली पाहुं मी कोठें । दिवस रुसुनी गेला पहातां न भेटे ॥२॥
अंगाचेनी तेजें डोळा आली चवी । पाहुं गेलों तंव बुडाला रवी ॥३॥
एका जनार्दनीं पाहतां पाहणें । रात्रंदिवस दोन्हीं गेलें हरपोन ॥४॥
२४३४
जळ स्पर्शा जाता स्नानीं । तंव चिन्मात्र भासे जीवनीं ॥१॥
कैसी वहाताहे गंगा । स्नानीं हारपलें अंगा ॥२॥
अंगत्व मुकलें अंगा । स्नानीं सोवळी जाली गंगा ॥३॥
एका जनार्दनीं मज्जन । सकळ तीर्थे जालीं पावन ॥४॥
२४३५
येणें जानें खुंटलें क्रियाकर्म ठेलें । मज माझें भेटलें आत्मरुप ॥१॥
त्यागुं तें काय भोगुं तें काय । सर्व ब्रह्मारुप पाहे कोंदाटलें ॥२॥
क्रियाकर्मधर्म निखिळ परब्रह्मा । त्यागुं भोगुं तेथें केवळ भ्रम ॥३॥
एका जनार्दनीम सहजीं सहज एक । एकीएक पहातां कैंचे अनेक ॥४॥
२४३६
जाणपणें वस्तु जाणों मी जाये । माझी जाणीव कैसी मज आड ठाये ॥१॥
जाणों मी कैसें जाणों मी कैसें । जाणपणें पिसें लावियेलें ॥२॥
जाणपणाचें पडळ जें आलें । जवळीचे वस्तुचें देखणे ठेलें ॥३॥
एका जनार्दनीं सुदलें अंजन । पडळ भेदोनियां दाविलें निधान ॥४॥
२४३७
शुन्य निरशुन्य तयामाजीं बीज । तया नांव गुज निजवस्तु ॥१॥
जाणण्याचें मूळ अकुळांचें कुळ । अलक्ष्याचें स्थळ तयाठायीं ॥२॥
एकाजर्नादनीं प्रसाद लाधला । जनार्दनीं वोळला सुखरुप ॥३॥
२४३८
सोनियांचा देव सोनियाचें देऊळ । सोनियांचा भक्त पूजी सोनियाच्या कमलें ॥१॥
नामची पैं रूप तें अभिन्न । जगीं जनार्दन तोचि पाहे ॥२॥
मृत्तिकेचा घट मृत्तिकेची वेळणी । मृत्तिकेचें आळें तेथें मृत्तिकेची माथणी ॥३॥
भिन्न भिन्नाकारीं मृत्तिका दिसते. साकार । एका जनार्दनीं निज निर्विकार ॥४॥
२४३९
अभेदाच्या द्वारापाशीं । तीर्थे प्रयागादि काशीं ॥१॥
भक्तिमुक्तिचें माहेर । अभेदाचें तें घर ॥२॥
ऐसी अभेद भक्ति घडे । कामक्रोध तेथें दडे ॥३॥
एका जनार्दनीं शरण । अभेद भक्ति मुख्य ज्ञान ॥४॥
२४४०
समुळ मुळीं पाहतां पाहण्या उपरम । भोग भोक्ता तेथें सहज परब्रह्मा ॥१॥
भोगुं मी काय त्यागुं मी काय । त्याग भोग दोन्हीं चैतन्य माय ॥२॥
भोग भोगितां भोग त्यागितां त्याग । दोन्हींचें निखळ अधिष्ठान अंग ॥३॥
एका जनार्दनीं एकपण त्यागी । ब्रह्मारुप जग आदळे अंगीं ॥४॥