संग्रह ५४
१.
तुझ्या जिवासाठी जीव माझा ईकीन
नेनत्या बंदु तुला ताजवा जोखीन ।
माळ्याच्या मळ्यामंदी असा बाई ग कावळा
द्रिस्ट ग लागली माझ्या हरीच्या जावळा ।
चवदा भवनात आंथरली शाल
पोटी जन्मला लाल मन झालं खुशाल ।
सावळ्या सुरतीची नार बघती खालीवर
माझ्या वानीनीच्या बाळाला घोळ माझा डौलदार ।
२.
भरताराचं राज जसा पान्याचा हाऊद
लाडके माझे बाई कर मनाची मऊज ।
लेकीचा जलम नको घालू देवराया
केले कष्ट गेले वाया मायबाईचे माझ्या ।
चिक्क्न सुपारी रुपयाची पसाभर
सावळ्या भरतारा रानीचा छंद फार ।
चिक्क्न सुपारी अडकित्यानं कुटना
सावळ्या भरतारला भीड रानीची तुटना ।
सावळ्या सुरतीची नारीला पडली भूल
रस्त्यानं नाग डूल भाईराजा ।
सावळ्या सुरतीची नार रडं घळघळा
जलदी वलांडं पानमळा ।
माईचं माहेर भावाची धर्मपुरी
सांगते बहिनाबाई भाच्याची लंका दूरी ।
लेकीचा जलम जसा गाजराचा वाफा
माय हरने माझे माया लावूनी काय नफा ।
हिरवा कारला वैराळाचे बैलावरी
बंदु हाय पारावरी छंद घेते मी नानापरी ।
वैराळा तू रे दादा भर बीलवरामंदी छंदु
मोल द्यायाचा माझा बंधु ।
जेवनाची पाटी नेता मानेला झालं ओझं
हौशा राजसा शिवेला पानमळ तुझं ।
माहेरला जाते माझ्या जीवाला ईसावा
बापाजी बयाजी सारा संबंध असावा ।
बापाजी बयाजी दोन अमृताची कुंडं
त्यात जलमाला आला माझा पिंड ।
सासू नि सासरा दोन सोनियाच्या तारा
त्येंच्या सावलीला मला लागला ऊनवारा ।
सासूरवास एवढा नका करू सासूबाई
चांदी आली सोन्यापाई ।
सुनेला सासुरवास सासू तू ग बाई केला
लेक देशील परायाला अनुभव येईल तुला ।
लेकुरवाळीची ग निंदा करु नये भलत्यांनी
आडवा बाळ तान्हा गेला पदर वारयानी ।
सक्या गाडयायाला पोटी नाही फळ येक
पुतण्या केला लेक दिवा जळतो अंदुक ।
लेकीचा रे जलम कसा घातिला येडयानं
परायाच्या घरी गाय राबते भाडयानं ।
हात मी जोडते तुला येते काकूळती
अस्तुरीचा जन्म नको घालू रघुपती ।
जातीसाठी माती खाते मी परोपरी
सासरी माहेरी नाव करावं दुहेरी ।
जातीसाठी माती खडे खाते मी चाऊन
माझ्या घराण्याच्या बट्टा कुळीला नसायची ।
उभ्या गल्लीतून जाते पदर कपाळ भरुन
नाकासमोरची वाट जाते वाडाच्या म्होरून ।
उभ्या रस्त्यानं जाते पदर घेते पुडी
सासर माहेरचा नावलौकीक दुहीकडी ।
वाटच्या वाटसरा तुला वाढीते मी जेवू
माज्या पित्यायाचं नाव घेशील गांवागांवू ।
बारीक गळा बाई वार्यानं ऐकूं गेला
वाटच्या वाटसरानं घोडा मैदानी उभा केला ।
वाटचा वाटसर मला बघून झाला दूर
शेतात हाईती वाघासारखे माझे दीर ।
सरलं दळन उरले पाच गहू
औक्षवंत व्हावे एका जोडीचे सहा भाऊ ।
सरलं द्ळन सूपं झाडूनी उभी केली
माझ्या रामराया चित्तं तुझ्या गावा गेली ।
दळण सरलं हात खुटयाचे सुटले ग
जाऊबाईसंगं ववी गाऊन उठले ।
शंभर माझं गोत गोताची परवा थोडी
भाऊराया माझ्या तुम्हासाठी झाली येडी ।
गोरीचं गोरपन हळदीला मागं सारी
बाई माझ्या नेनंतीला दिस्ट लावून गेल्या नारी ।
हौस मला मोठी तुझ्या गर्व्हारपणाची
घालीन मी तुला चोळी अंजारी खणाची ।
हौस मला मोठी दानं मुठीनं नासावं
घराच्या अंगणी बाळ खेळत असावं ।
हौस मला मोठी बन्धुच्या बाळाची
घालीन बाळाला कुंची निर्याच्या घोळाची ।
लाल पिंजरीचं कुंकू पैशाला धडाधडा
लेकी सुनांनी माझ्या भरला चौकोनी वाडा ।
लाल पिंजरीचं कुंकू मी एकली कशी लेऊ
आणा बोलावूनी सोप्यां बसली माझी जाऊ ।
साळू सासर्याला जाती कवतिकाची सिता
सासरी धाळविती पुढं बंधू मागं पिता ।
साळू जाती सासर्याला तिच्या वटीला पान
गाडीत बसला संगं मुराळी पैलवान ।
लाडकी माझी लेक लाडाची होऊ नको
जाशील परघरा येडी माया लावू नको ।
दुबळ्यापनाचं नार सांगती गार्हानं
पुनवच्या दिवशी चंद्रा लागलं गिर्हान ।
दुबळ्यापनायाची लाज वाटती मला
नारी जलमाच्या काय करावं नशीबाला ।
दिवस मावळला माळाच्या खाली ऊन
भाऊराया माझा करडी घोडी पिवळा जीन ।
साळीच्या भातावरी साखर किती वाढुं
लिंबाजी बाळ माझ्या नको भाताची आळ काढू ।
माळ्याच्या मळ्यामंदी चाक वाजतं किरी किरी
बघत्या थराला केळ्या झाल्या बाळांतिनी ।
सांगून धाडीते आल्या गेल्याला गाठून
भाई राजस माझ्या लईंदी झालया भेटून ।
लावनीचा आंबा याला पारंबी फुटली
भाई रायाला पाहुनी जीवा संतोषी वाटली ।
गावा आल्या कळवातिनी जागा पुसती राहायाला
माझ्या भाऊरायाची रानी बसली नाह्याला ।
माझ्या घरी दूध शेजीनं दिलं ताक
सख्याच्यापरिस मला मालन अधिक ।
मालन कुंकू लावी बारीक गव्हावानी
भाई राजसा माझ्या रुप तुझं देवावानी ।
बहिनीच्या गावा भाऊ चालले तरत
असे जरीचे पटके बांधू लागले वाटत ।
रस्त्यावरी वाडा बारीक बांधनीचा
मधी उजेड चांदनीचा बहिनाबाईचा ।
सासूचा सासूरवास कडू लिंबाचा पाला
भरताराच्या जीवासाठी अमृत मानून गोड केला ।
लेकीची ग जात भिंतीवरला ग चुना
गावा गेली करमना बाई नेनंती माझी मैना ।
मी माझ्या घरी भाग्याची नांदते
भाई राजाची माझ्या भूषणानं चोळी लेते ।