Get it on Google Play
Download on the App Store

भारतीय संस्कृती 49

एक हात भू नांगरणे
शत व्याख्यानांहुन थोर
एक हात खादी विणणें
मंत्रजपाहुन ते थोर
एक वस्त्र वा रंगविणे
तव पांडित्याहुन थोर
शेतकरी, तसे विणकरी, तसे रंगारी, बना देशाचे
आळशी न कुणी कामाचे, यापुढे।।
एक नीट मड़के करणें
तव व्याख्यानाहुन थोर
एक नीट जोडा शिवणें
तव श्रीमंतीहुन थोर
चाकास धाव बसविणें
तव विद्वत्तेहुन थोर
कुंभार, तसे चांभार, तसे लोहार बना देशाचे
आळशी न कुणी कामाचे, यापुढें।।


हा आता आपला मंत्र, ही आहे भारतीय संस्कृती.

बेंजामिन फ्रँकलिन इंग्लंडमधून अमेरिकेत जेव्हा परत गेला, तेव्हा त्याला विचारण्यात आले, “इंग्लंडात काय पाहिलेस ?”

बेंजामिन म्हणाला, “इंग्लंडमध्ये सारे लोक उद्योगी आहेत. तेथे प्रत्येकजण काही ना काही करीतच असतो. इंग्लंडमध्ये वारा ; वाफ वगैरेंनाही कामाला लावण्यात आले आहे, पवनचक्क्या फिरत असतात, वाफेने यंत्रे चालत असतात. इंग्लंडमध्ये सारे श्रमजीवी लोक आहेत. येथे एकच जंटलमन मला दिसला.”

“कोण तो ?” सर्वांनी एकदम विचारले.

बेंजामिन म्हणाला, “पिग्- (डुक्कर) ! हे डुक्कर मात्र काही काम करीत नव्हते. घूं घूं करीत भराभरा विष्ठा खात हिंडत होते !”

बेंजामिन श्रम न करणा-याला डुक्कर म्हणत आहे. शिष्ट मनुष्याला, जंटलमनला बेंजामिन काय पदवी देत आहे ते पाहा. बेंजामिन श्रमहीनास सूकर म्हणत आहे. परंतु आपल्या देशात श्रमहीनास देव समजण्यात येत असते. अमेरिका वैभवात का व आपण दारिद्र्याच्या गर्तेत का हे यावरून दिसून येईल.

पूज्य शेतक-याला आपण धिक्कारीत आहोत, हरिजनांना बहिष्कृत करीत आहोत आणि कर्महीन श्रीमंतांना वा धर्माच्या नावाने सर्वांना लुबाडणा-यांना, भ्रष्टाकार माजविणा-यांना, स्त्रियांची पातिव्रत्ये धुळीस मिळविणा-यांना पूजीत बसलो आहोत. अतःपर भारतीय संस्कृतीच्या उपासकांनी हा बावळटपणा, हा मूर्खपणा, करंटेपणा, दूर फेकून दिला पाहिजे. धुळीत काम करून मळलेला हा सर्वांहून मंगल व पवित्र असे मानावयास शिकले पाहिजे. आपणांस वाटत असते, धुळीत मळलेला मनुष्य अमंगळ. परंतु त्याचा कोठा स्वच्छ असतो. त्याला अंतःशुद्धी असते. याच्या उलट, बाहेरचे कपडे परीटघडीचे वापरणारा, अंगाला रोज साबण लावणारा, केस विंचरणारा, असा हा बाह्य स्वच्छतेचा पुतळा- परंतु त्याचे पोट तपासून पाहा. त्याच्या पोटात सारी घाण. त्याला सदैव अपचन व अजीर्ण. त्याच्या शौचाची सदैव तक्रार. त्याला बद्धकोष्ठाची व्यथा. श्रम करील तर ना कोठा स्वच्छ राहील !

सर्वजण विचार करा. भारतीय संस्कृतीचा आत्मा ओळखा. गीतेचे अंतरंग पाहा. घोड्याचे खरारे करणारा व पीतांबराचा तोबरा करून त्यातून घोड्यांना चंदी चारणारा तो गोपालकृष्ण डोळ्यांसमोर आणा, आणि जीवनाला शुद्ध वळण द्या. आजचा हा रडका संसार सुखमय, समृद्ध व आनंदमय करा. भारतीय संस्कृतीची उपासना करणारे राष्ट्र कधी दारिद्री व दास होणार नाही. ख-या सद्धार्माजवळ श्री, वैभव, जय, ही ठेवलेलीच असतात.

भारतीय संस्कृती

पांडुरंग सदाशिव साने
Chapters
भारतीय संस्कृती 1 भारतीय संस्कृती 2 भारतीय संस्कृती 3 भारतीय संस्कृती 4 भारतीय संस्कृती 5 भारतीय संस्कृती 6 भारतीय संस्कृती 7 भारतीय संस्कृती 8 भारतीय संस्कृती 9 भारतीय संस्कृती 10 भारतीय संस्कृती 11 भारतीय संस्कृती 12 भारतीय संस्कृती 13 भारतीय संस्कृती 14 भारतीय संस्कृती 15 भारतीय संस्कृती 16 भारतीय संस्कृती 17 भारतीय संस्कृती 18 भारतीय संस्कृती 19 भारतीय संस्कृती 20 भारतीय संस्कृती 21 भारतीय संस्कृती 22 भारतीय संस्कृती 23 भारतीय संस्कृती 24 भारतीय संस्कृती 25 भारतीय संस्कृती 26 भारतीय संस्कृती 27 भारतीय संस्कृती 28 भारतीय संस्कृती 29 भारतीय संस्कृती 30 भारतीय संस्कृती 31 भारतीय संस्कृती 32 भारतीय संस्कृती 33 भारतीय संस्कृती 34 भारतीय संस्कृती 35 भारतीय संस्कृती 36 भारतीय संस्कृती 37 भारतीय संस्कृती 38 भारतीय संस्कृती 39 भारतीय संस्कृती 40 भारतीय संस्कृती 41 भारतीय संस्कृती 42 भारतीय संस्कृती 43 भारतीय संस्कृती 44 भारतीय संस्कृती 45 भारतीय संस्कृती 46 भारतीय संस्कृती 47 भारतीय संस्कृती 48 भारतीय संस्कृती 49 भारतीय संस्कृती 50 भारतीय संस्कृती 51 भारतीय संस्कृती 52 भारतीय संस्कृती 53 भारतीय संस्कृती 54 भारतीय संस्कृती 55 भारतीय संस्कृती 56 भारतीय संस्कृती 57 भारतीय संस्कृती 58 भारतीय संस्कृती 59 भारतीय संस्कृती 60 भारतीय संस्कृती 61 भारतीय संस्कृती 62 भारतीय संस्कृती 63 भारतीय संस्कृती 64 भारतीय संस्कृती 65 भारतीय संस्कृती 66 भारतीय संस्कृती 67 भारतीय संस्कृती 68 भारतीय संस्कृती 69 भारतीय संस्कृती 70 भारतीय संस्कृती 71 भारतीय संस्कृती 72 भारतीय संस्कृती 73 भारतीय संस्कृती 74 भारतीय संस्कृती 75 भारतीय संस्कृती 76 भारतीय संस्कृती 77 भारतीय संस्कृती 78 भारतीय संस्कृती 79 भारतीय संस्कृती 80 भारतीय संस्कृती 81 भारतीय संस्कृती 82 भारतीय संस्कृती 83 भारतीय संस्कृती 84 भारतीय संस्कृती 85 भारतीय संस्कृती 86 भारतीय संस्कृती 87 भारतीय संस्कृती 88 भारतीय संस्कृती 89 भारतीय संस्कृती 90 भारतीय संस्कृती 91 भारतीय संस्कृती 92 भारतीय संस्कृती 93 भारतीय संस्कृती 94 भारतीय संस्कृती 95 भारतीय संस्कृती 96 भारतीय संस्कृती 97 भारतीय संस्कृती 98 भारतीय संस्कृती 99 भारतीय संस्कृती 100 भारतीय संस्कृती 101 भारतीय संस्कृती 102 भारतीय संस्कृती 103 भारतीय संस्कृती 104 भारतीय संस्कृती 105 भारतीय संस्कृती 106 भारतीय संस्कृती 107 भारतीय संस्कृती 108 भारतीय संस्कृती 109 भारतीय संस्कृती 110 भारतीय संस्कृती 111 भारतीय संस्कृती 112 भारतीय संस्कृती 113 भारतीय संस्कृती 114 भारतीय संस्कृती 115 भारतीय संस्कृती 116 भारतीय संस्कृती 117 भारतीय संस्कृती 118 भारतीय संस्कृती 119 भारतीय संस्कृती 120 भारतीय संस्कृती 121 भारतीय संस्कृती 122 भारतीय संस्कृती 123 भारतीय संस्कृती 124 भारतीय संस्कृती 125 भारतीय संस्कृती 126 भारतीय संस्कृती 127 भारतीय संस्कृती 128 भारतीय संस्कृती 129 भारतीय संस्कृती 130 भारतीय संस्कृती 131 भारतीय संस्कृती 132 भारतीय संस्कृती 133 भारतीय संस्कृती 134 भारतीय संस्कृती 135 भारतीय संस्कृती 136 भारतीय संस्कृती 137 भारतीय संस्कृती 138 भारतीय संस्कृती 139 भारतीय संस्कृती 140 भारतीय संस्कृती 141 भारतीय संस्कृती 142 भारतीय संस्कृती 143 भारतीय संस्कृती 144 भारतीय संस्कृती 145 भारतीय संस्कृती 146 भारतीय संस्कृती 147 भारतीय संस्कृती 148 भारतीय संस्कृती 149 भारतीय संस्कृती 150 भारतीय संस्कृती 151 भारतीय संस्कृती 152 भारतीय संस्कृती 153 भारतीय संस्कृती 154 भारतीय संस्कृती 155 भारतीय संस्कृती 156 भारतीय संस्कृती 157 भारतीय संस्कृती 158 भारतीय संस्कृती 159 भारतीय संस्कृती 160 मातृभोजन गीत भारतीय संस्कृती 162 भारतीय संस्कृती 163 भारतीय संस्कृती 164 भारतीय संस्कृती 165 भारतीय संस्कृती 166 भारतीय संस्कृती 167 भारतीय संस्कृती 168 भारतीय संस्कृती 169 भारतीय संस्कृती 170 भारतीय संस्कृती 171 भारतीय संस्कृती 172 भारतीय संस्कृती 173 भारतीय संस्कृती 174 भारतीय संस्कृती 175 भारतीय संस्कृती 176 भारतीय संस्कृती 177 भारतीय संस्कृती 178 भारतीय संस्कृती 179 भारतीय संस्कृती 180 भारतीय संस्कृती 181 भारतीय संस्कृती 182 वाघ मानव परस्पर सबंधं निबंध